İmar planı değişikliği istemiyle yapılan başvurunun yetkili organlarca reddi üzerine, dava açma süresi içinde, hem imar planı değişikliği isteminin reddi işlemine, hem de imar planı değişikliği istemine konu imar planına karşı birlikte dava açılması durumunda, her iki işlemin birlikte incelenerek karara bağlanabileceği, diğer taraftan imar planı değişikliği isteminin yetkili organlarca görüşülerek karara bağlanmaması halinde ise ilk planın açılan bu davada incelenemeyeceği hk.
Danıştay Altıncı Dairesinin 20.2.2004 gün ve E:2002/6968, K:2004/944 sayılı kararı.
4562 sayılı organize sanayi bölgeleri kanunu uyarınca organize sanayi bölgesi ilan edilen yerlerde 3194 sayılı yasanın 32.ve 42.maddeleri uyarınca yıkım kararı ve para cezası verme yetkisinin 3194 sayılı yasanın 5.maddesinde belirtilen ilgili idarelere ai
· 1992 yılında yapı ruhsatı alınan ve 1998 yılında ruhsat yenilemesi isteminde bulunulan ve ruhsat süresi içinde fiilen bitmediği tespit edilmeyen yapılar nedeniyle yapı kullanma izninin alınması için yapı ruhsatının yenilenmesine ilişkin işlemlerin 13.7.20
· 3194 sayılı imar kanununun 31.maddesinde yer alan "inşaatın bitme günü, kullanma izninin verildiği tarihtir." hükmünün yapının daha önceki bir tarihte bittiğinin ilgililer tarafından, maddi belgelerle iptaline engel olmadığı hk.
· Tevhit ve ifrazın, 3194 sayılı yasanın 18. Maddesinin uygulandığından bahisle re'sen yapılamayacağı hk.
· Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği
· Ruhsata aykırı inşaatın idarece tespit edilerek tutanak düzenlenmesi üzerine davacı tarafından idareye başvurularak ruhsata aykırılıkların giderilmesi için gerekli izinlerin verilmesi istenildiğinden 3194 sayılı yasanın 32. Maddesinde öngörülen hususların
· (Yıkım) Maili inhidam durumu arzeden ve taşınmaz kültür varlığı olarak tescilli yapılan yıkımı yetkisinin (3194/39 uyarınca) koruma kurullarına ait olduğu hk.
· 3194 sayılı imar kanunu'nun 40. maddesine aykırılık nedeniyle para cezası verilebilmesi için mahallinde düzenlenen tutanakla mahzurların neler olduğunun açıkça ortaya konulmasının gerektiği, böylece ilgililerden 7 gün içinde bu mahzurların giderilmesinin
· İmar planı değişikliği istemiyle yapılan başvurunun yetkili organlarca reddi üzerine, dava açma süresi içinde, hem imar planı değişikliği isteminin reddi işlemine, hem de imar planı değişikliği istemine konu imar planına karşı birlikte dava açılması durum
2981 sayılı yasanın 3290 sayılı yasa ile değişik ek-1 maddesinin 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca yapılacak parselasyon işlemlerini tamamlayıcı nitelikte uygulama yapılmasına olanak sağladığı, bu maddenin amacının özel parselasyona dayalı olarak ve
· Belediye hizmet alanında taşınmazın hangi amaçla kullanılacağı belirtilmesi gerektiği ve nazım imar planında parselasyon işleminin sonuçlarını yaratacak nitelikte plan notu hükümleri öngörülmesinin mevzuata aykırı olduğu hk.
· 42. maddede yer alan para cezası “Para Cezası" nın alt ve üst sınırları arasında takdir hakkı nasıl kullanılacaktır. İdareler bu konuda sınırsız takdire sahip midir? Yoksa belli ölçütlere uymaları gerekir mi? Bu konulara ilişkin düzenleyici işlem bu
· İmar planına uygun olarak yapılan ve biten yapıya ait ruhsat ve yapı kullanma belgesinin anılan taşınmazda konut yapımına izin veren ve ruhsatın dayanağı olan plan değişikliğinin iptal edildiği gerekçesiyle iptalinde, davacıların kazanılmış haklarının var
· İmar planında ilköğretim alanına ayrılan davacılara ait taşınmazın kamulaştırılmasından vazgeçildiğine ilişkin görüş verilmesi yolundaki başvurunun reddine ilişkin dava konusu edilen Milli Eğitim Müdürlüğü işlemi ise 3194 sayılı Yasanın 13. maddesinin 3.
· 2981 sayılı yasa uyarınca ifraz işlemi yapılamayacağı, ifraz işleminin diğer paydaşların muvafakatiyle 3194 sayılı Yasa uyarınca yapılabileceği hk.
· Plan değişikliği yapılması istemiyle yapılan başvurunun belediye meclisince, ifraz ve tevhid yapılması istemiyle yapılan başvurunun ise belediye encümenince incelenerek karara bağlanması gerektiği, davacı tarafından imar planı değişikliği istemli başvurun
Mücavir Alanlarda İmar Planı ve İmar Uygulamalarını İl Genel meclisi ve İl Encümeni Tarafından Yapılması gerekir.
· Açık çıkma niteliğinde bulunan balkonun ruhsat gerektirdiği, kullanılan malzemenin panjur olduğu ve seyyar olması nedeni ile ruhsat gerektirmediği gerekçesiyle dava konusu yıkım ve para cezasına ilişkin işlemlerin iptali yolundaki idare mahkemesi kararınd
· 2577 sayılı Yasa'nın 7 ve 8. maddelerinde; idari dava açma süresi ile bu sürenin hesaplanmasında uygulanacak olan genel esaslar düzenlenerek ve dava açma süresinin tebliğ tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayacağı öngörüldüğünden, dava açma sür
· Davacı 2577/10. Madde uyarınca inşaat ruhsatı verilmesi istemiyle kaymakamlığa başvurmuş ise de, bu başvuru dilekçesi ilgili belediyeye gönderildiğinden ve aynı gün kayıtlara girdiğinden 60 gün içinde cevap verilmemesi üzerine oluşan zımni ret işleminin k
· 2577 sayılı idari yargılama usulü kanunu'nun 10. maddesi gereğince dava açılmayan hallerde idarenin altmış günlük sürenin geçmesinden sonra kendiliğinden veya ilgilinin başvurusu üzerine cevap vermesi halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayaca
· Kamulaştırılan taşınmazın malikinin taşınmaz ile mülkiyet ilişkisi sona erdiğinden, imar planının iptali istemiyle açtığı davada dava açma ehliyetinin bulunmadığı hk.
· Davacının imar planı değişikliği isteminin reddine ilişkin, hem de davacıya ait diğer parsele yönelik imar planı değişikliğini içeren belediye meclis kararının askıya çıkarılarak ilan edilmesi ve askı süresi içinde bu karara itiraz edilmemesi halinde dava
· Organize sanayi bölgesinde imar para cezası verilmesi yolunda karar almaya belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyelerin yetkili olduğu hk.
· İmar kanunun imar planlarının yapılması hususunda ilgili idarenin yetkisini yer yönünden sınırlandırdığı hk.
· İmar planı dava konusu edilmediğinden, bu plana uygun verilen inşaat ruhsatının imar planının hukuken geçerli olmadığından bahisle iptal edilmesinde, hukuka uyarlık bulunmadığı hk.
Kamulaştırma işlemine ktebligattan önce dava açılması, kamu yararına kararına karşı doğrudan dava açılabilir mi
· Taşınmazın okul alanı kullanımından çıkarılarak farklı bir kullanıma ayrılmasına dair tadilatı,
· Mahkemece iptal edilen imar planın kendiliğinden yürürlüğü girmez belediye meclisinin karar alması gerekir.
· Danıştay Dergisi 114 nolu sayısındaki Danıştay Altıncı Dairesi kararları (içtihatları)
· Danıştay Dergisi 114 nolu sayısı kararları
· İLÇE (ALT) BELEDİYELERCE HAZIRLANAN UYGULAMA İMAR PLANLARI İLE UYGULAMA İMAR PLANI TADİLATLARINI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ RET ETME YETKİLERİ BULUNUYOR MU YOKSA YA AYNEN YA DA DEĞİŞTİREREK ONAYLAMAK ZORUNDA MIDIR.
· ilan edilmeksizin uygulamaya konulan imar planının iptali gerekir.
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN İMAR UYGULAMASI YETKİSİ
· Danıştay 6. Dairesi imar hukuku içtihatları
· İNŞAAT RUHSATLARI AÇISINDAN KAZANILMIŞ HAK
· İMAR UYGULAMALARINDA AYNI YERDEN PARSEL VERİLMESİ SORUNU
Davacının henüz tapuya dönüşmemiş tapu tahsis belgesi ile tasarruf edilen gecekondudan hareketle ve onun dışında da herhangi bir farklı iptal nedeni ileri sürülmeksizin, dava konusu nazım imar planının iptalini istediği anlaşıldığından; dava konusu işlem
· Af başvurusunda bulunulduğu tarih itibariyle gecekondunun belediyeye ait taşınmaz üzerinde kaldığı açık olduğundan sonradan yapılan imar uygulamasıyla mülkiyetin paylı hale gelmesinin davacının hak sahipliğini etkilemeyeceği hk.
· Gecekondunun bulunduğu yerin yürürlükteki planda 12.50 mt. Aşan bir kullanıma ayrılması halinde gecekondunun bulunduğu yerden değil, gecekondu önleme veya ıslah belgelerinden veya yakın bölgelerden yapılmış islah imar planları içinde meydana gelen boş ima
· İmar affı başvurusu tarihi itibariyle 3.şahıslar ile belediye arasında hisseli durumda olan bir taşınmazın 2981 sayılı yasa'nın 10/a maddesinde belirtilen belediyeye ait müstakil arazi kapsamında kabul edilmesi mümkün olmadığından, belirtilen nitelikteki
· Orman arazilerinde yapılan gecekondular nedeniyle 2981 sayılı yasadan yararlanma olanağının bulunmadığı hk.
· Olayda, gecekondu olarak nitelendirilmesi mümkün olmayan iki katlı yapı nedeniyle tapu tahsis belgesi verilmesinde yasaya uygunluk bulunmadığı gibi henüz tapuya dönüşmemiş tapu tahsis belgesi ile tasarruf edilen ve barınma amaçlı kullanılması gereken yapı
· Su basman seviyesindeki yapı için af başvurusunda bulunan davacının aradan geçen uzun süre zarfında yapısını tamamlamadığı, bitmiş oturulabilir bir gecekondunun bulunmadığı, dolayısıyla 2981 sayılı yasa uyarınca yapılmış bir gecekondudan sözetmenin mümkün
· Hak sahibi olduğu saptanan gecekondu sahiplerine tapu tahsis belgeleri esas alınarak tapularının verilmesi, 2981 sayılı kanunun hükümlerinin uygulandığı alanlarda belirli koşullarla yapılması öngörülen ve özel olarak düzenlenen ıslah imar planlarının yapı
DAVA DİLEKÇE ÖRNEKLERİ
Yetkili plân müellifine yaptırılmayan 1/1000 ölçekli imar plâ¬nına da¬yalı olarak komşu taşınmaza inşaat ruhsatı verilmesi üzerine, bu inşaat ruhsatı ve dayanağı imar plânının birlikte dava konusu edilmesi halinde, dava dilekçesi örneği.
· İnşaat ruhsatı başvurusunun, imar planı olduğu ve bu tadilat sonrasında taşınmazın konut alanından çıkartılarak yeşil alana tahsis edildiğinden bahisle reddedilmesi halinde, inşaat ruhsatı verilmemesine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan imar plan
· Yürürlükteki imar planına uygun olarak alınan inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan bina hakkında, daha sonra imar planı değiştiğinden bahisle binanın yeni plana aykır kısımları hakkında yıkım kararı alınması halinde bu işleme karşı açılacak davada dilek
· İmar plânına aykırı olarak yapılan imar uygulamasına karşı açılacak davada dilekçe örneği.
· İnşaat ruhsatı isteminin, parselin yola isabet eden kısımlarının bedelsiz terki şartına bağlanması işlemine karşı açılacak davada dilekçe örneği.
· İdari Yargılama Usulü Kanunu Şerhi Kitabının İçindekiler Kısmı
· idari yargıda tanık-şahit dinlenilebilir mi?
· idari yargıda yemin müessesesi var mı?
DİĞER MAKALELER
İMAR PLANLARINA KARŞI DAVA AÇMA SÜRESİ
· TÜRK CEZA KANUNU İLE GETİRİLEN İMAR KİRLİLİĞİ SUÇU
· 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. Maddesi ve Ek Madde 1 Uygulaması
· 3194 Sayılı İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak İmar Uygulaması ile 2981/3290 Sayılı Yasanın 10/c Maddesi Uyarınca Yapılan Islah İmar Plânı Uygulaması Arasındaki Farklar
· 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesi Uygulaması Sırasında Kamuya Ait Gayrimenkuller ve Kapanan Kadastral Yollar
· 2577 sayılı İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU’NA GÖRE GENEL İDARİ DAVA AÇMA SÜRESİ
· 3194 sayılı imar Kanunu’nun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak İmar Uygulamasında Başlıca Hukuka Aykırılık Nedenleri
· KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNA BAŞVURMA HALİNDE DAVA AÇMA SÜRESİNİN DURMASI VE DEVAM ETMESİ
Kentsel dönüşüm mü kentsel bölüşüm mü
· İMAR PLANLARINI YAPMAĞA YETKİLİ OLAN İDARELER
· İMAR PLANLARINDA KISITLILIK DURUMU
· İMAR PLANLARINDA KISITLI TAŞINMAZLARIN VERGİ SORUNU
· İMAR UYGULAMALARINDA AYNI YERDEN PARSEL VERİLMESİ SORUNU
· 3194 SAYILI İMAR KANUNUNUN 18. MADDESİ UYGULAMALARININ YASAL DAYANAKLARI YÖNÜNDEN İNCELENMESİ
· MEMUR SENDİKALARININ ÜYELERİ HAKKINDAKİ BİREYSEL İŞLEMLERE KARŞI DAVA AÇMA EHLİYETİ
· İDARİ PARA CEZALARINA KARŞI AÇILACAK DAVALARDA GÖREV SORUNU
· 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 184. maddesinde Yer Alan İmar Kirliliği Suçu Açısından Belediye Görevlilerinin Durumu
· UYARI VE KINAMA CAZALARINA KARŞI YARGI YOLU
· MEMUR DİSİPLİN AFFI YASASININ UYGULAMASI
· HARCIRAH KANUNU’NDA ESKİYE DÖNÜLDÜ
· İDARİ PARA CEZALARINA KARŞI AÇILACAK DAVALARDA GÖREV SORUNU
· RADYOLOJİ PERSONELİ GÜNDE KAÇ SAAT ÇALIŞTIRILMALI
KATEGORİLER
belediyelerin "imar", "ımar" ve "imar hukuku", "ımar hukuku", "kaçak yapı", imar planı", "arazi ve arsa düzenlemesi", "imar para cezaları", "imar kirliliği suçları", kamulaştırma, kamulaştırmasız el atma, imar affı, tapu tahsis belgesi, imar dava dilekçe örnekleri, imar hukuku davalarına rapor hazırlama, imar hukukundan kaynaklanan tazminat davaları, ecrisimisl, korunması gerekli kültür ve taşınmaz varlıkları, sit alanları, eski eser, yıkılan ve yanan tarihi eserler, ulaşım planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı, uygulama imar planı, mevzi imar planı, ilave imar planı, inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni, imar hukuku ile ilgili kanunlar, imar hukuku ile ilgili yönetmelikler ve her türlü imar sorunlarına çözüm getirecek olan "imar hukukcusu" ve "ımar hukukçusu". imar davası, idari yargı uzmanı,
Not. Bu kararların, makalelerin ve dava dilekçe örneklerinin tam metnini görmek için buraya tıklayınız.
15 Aralık 2007 Cumartesi
1 Aralık 2007 Cumartesi
İMAR UYGULAMALARINDA AYNI YERDEN PARSEL VERİLMESİ SORUNU Cafer ERGEN
İMAR UYGULAMALARINDA AYNI YERDEN PARSEL VERİLMESİ SORUNU
Cafer ERGEN*
Giriş
3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Arazi ve Arsa Düzenlemesi” başlığını taşıyan 18. maddesinin 1. fıkrasında, belediye ve mücavir alanın imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar plânına uygun ada veya parsellere ayırmaya müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re’sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı Kanunun 19. maddesiyle de, parselasyon plânlarının hazırlanması ve tesciline ilişkin hususlar belirtilmiştir.
Diğer taraftan, 2 Kasım 1985 günlü ve 18916 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik ile de anılan maddenin uygulanmasına yönelik ayrıntılı düzenleme yapılmıştır.
Anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden; parselasyon işlemiyle amaçlananın binalı ve binasız arazi ve arsaların plân ve mevzuata uygun şekilde imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya veya tespit edilmiş olan diğer kullanma şekillerine uygun duruma getirilmesi, maliklerin düzenlemeden sonra sahip olması gereken parsel yüzölçümlerinin belirlenmesi, oluşacak imar parsellerinin mümkün olduğu kadar aynı yerdeki eski parsel sahibine tahsisi, plân ve mevzuata göre korunabilecek yapıların tam ve şüyusuz bir parsele rastlatılması, bunların uygulanmasında veya mal sahibine tahsis edilen miktarın bir imar parselinden küçük olması veya diğer teknik hukuki nedenlerle bağımsız parsel verilememesi halinde bu parsellerin yerine mümkün olduğu kadar aynı şart ve değerle şüyulu parsel verilmesi olduğu açıktır.
İmar Uygulaması Çeşitleri
1. 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan imar uygulaması,
2. 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan ıslah imar uygulamaları,
3. 2981 sayılı Yasaya 3290 sayılı Yasa ile getirilen ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesine eklenen Ek Madde 1 uygulaması ve
4. 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesi uygulamasıdır.
İmar Uygulaması Tanımları
Genel olarak “arsa ve arazi düzenlemesi”, arsa ve arazi parçalarının, tarım alanlarında verimi artırmak; imar alanlarında ise, imara uygun ada ve inşaata elverişli parsel oluşumunu sağlamak amacıyla yeniden ifraz edilmek üzere birleştirilmesidir.[1]
Arazi ve arsa düzenlemesini hamur kuralı, parselasyon, şuyulandırma, imar uygulaması gibi terimlerle ifade edildiğini görülmektedir.
1- 18. Madde Uygulaması:
3194 sayılı İmar Kanunu’na göre arazi ve arsa düzenlemesi ise, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyece, bu sınırlar dışında ise valiliklerce, imar hududu (plânı) içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazilerin malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirilmesi, bunları yeniden imar plânına uygun ada ve parsellere ayrılması, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtılması ve re’sen tescil işlemlerinin yapılmasıdır.
2- 10/c Uygulaması:
2981/3290 sayılı Kanuna göre arazi ve arsa düzenlemesi ise, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyece, bu sınırlar dışında ise valiliklerce veya bu idarelerin talebi halinde kadastro müdürlüklerince, imar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleri ile, yol fazlalarıyla veya devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirilmesi, bunların yeniden ada ve parsellere ayrılması, yapıların yeniden doğan imar ada veya parsel içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esasların göre verilmesi, bunlar adına tescil ettirilmesi ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirilmesi gibi işlemlerinin tamamıdır.
3- Ek Madde 1 Uygulaması:
3290 sayılı Yasa ile 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen Ek Madde 1’e göre imar uygulaması ise, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyece, bu sınırlar dışında ise valiliklerce, imar plânı olan yerlerde, 9.8.1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi gereğince arsa ve arazi düzenlemelerinde, binalı ve binasız arsa ve arazilere bu Kanundan önce özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler dikkate alınarak müstakil, hisseli parselleri veya üzerinde yapılacak binaların daire miktarları göz önünde bulundurularak kat mülkiyeti esasına göre arsa paylarını sahipleri adlarına re’sen tescil ettirilmesi işlemleridir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18 inci maddesinin birinci fıkrası ile 2981 sayılı Yasanın Ek-1 maddesinin birlekte incelenmesinden; 2981 sayılı Yasanın Ek-1 inci maddesiyle 3194 sayılı Yasanın 18 inci maddesi uyarınca yapılacak parselasyon işlemlerini tamamlayıcı nitelikte uygulama yapılmasına olanak sağlandığı, bu maddenin amacının 3194 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemlerinin uygulanmasında problemlere neden olan özel parselasyona dayalı olarak veya hisse karşılığı satın alınan yerlere bir çözüm getirmek olduğu, 2981 sayılı Yasanın Ek-1 inci maddesinin 3194 sayılı Yasanın 18 inci maddesinden farklı olarak özel parselasyona dayalı satın alınan yerlerin müstakil tahsis edilmesi olanağını sağladığı, anılan maddenin uygulanabilmesi için düzenlemenin ıslah imar planına dayanmasının gerekmediği sonucuna varılmaktadır.[2]
Aynı Yerden İmar Parseli Tahsisini Engelleyen Hususlar[3]
2 Kasım 1985 günlü ve 18916 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İmar Kanununun 12. maddesi uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik ile de anılan maddenin uygulanmasına yönelik ayrıntılı düzenleme yapılmış olup, bu Yönetmeliğin 10/3 maddesinde “düzenleme ile oluşacak parsellerin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki parsele tahsisi sağlanır”, hükmüne yer verilmiştir.
İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesinde, düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı ana kural olarak belirtilmiştir. Ancak bu kural her zaman uygulanacak bir kural değildir. Bunun için koşulların uygun olması gerekir. Eğer koşullar uygun değilse bu kural uygulanamaz ve artık başka yerden parsel verme durumu söz konusu olur. Aynı maddenin (b) bendinde ise plân ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesinin sağlanacağı kuralına yer verilmiştir.
Yine, 2981/3290 sayılı Yasanın 10/c maddesinde, parselasyonun dağıtım aşamasında, yapıları yeniden doğan imar ada veya parsel içinde kalanları yapı sahiplerine verileceği hüküm altına alınmıştır.[4]
3194 sayılı Yasanın 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemeleri ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki parsellere tahsisinin sağlanacağı yolundaki 10/a madde hükmü ile, yasa koyucu, teknik yönden imkan olması halinde taşınmaz sahibine aynı yerden veya yakınından arsa tahsisini öngörmektedir. Teknik yönden bunun mümkün olmaması halinde başka bir yerden tahsis yapılması da kaçınılmaz olacaktır.[5]
Anılan Yönetmeliğin 10. maddesinden, yolda kalan taşınmazların hemen arkasındaki taşınmazların kadastral maliklerinden alınarak yolda kala kişilere verilmesinin amaçlanmamaktadır. Bu nedenle öncelikle, kadastral parsel maliklerine mümkün mertebe yeni oluşan imar parsellerinin eski kadastral parseline denk gelen yerin verilmesine çalışılacak eğer bu mümkün olmaz ise yakınındaki eski parselden yer verilmesi yoluna gidilecektir.[6]
Hak Sahiplerine Aynı Yerden Parsel Tahsisi Olanağını Kaldıran Zorunluluk Durumları
1. Taşınmazın imar plânında düzenleme ortaklık payı ile oluşturulması gereken ve düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çoçuk bahçesi, yeşil saha, pazar yeri, ibadet yeri (cami) ve karakol gibi umumi hizmet alanlarına isabet etmesi (hukuki zorunluluk),
2. Taşınmazın imar plânında AAD Yönetmeliğinin 12. maddesinde belirtilen sahalarda kalması (hukuki zorunluluk),
3. Taşınmazın bağımsız imar parseli olabilecek büyüklükte olmaması (fiili zorunluluk),
4. Taşınmaz imar plânında konut alanında kalmakla birlikte, aynı parsele tahsis edilebilecek birden çok kadastral parselin ya da hak sahibinin bulunması (teknik zorunluluk),
5. Taşınmazın imar plânında konut alanında kalması ve yukarıda sayılan hususların bulunmaması durumunda, taşınmazın bulunduğu alanın askeri güvenlik bölgesi, korunması gerekli taşınmaz ve kültür varlığı koruma alanı vb. nedenlerle imar parseli oluşturulamayacak sahaya isabet etmesi (fiili zorunluluk).
Özet: İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesi hükmü gereği parselasyon işlemi ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı hk.[7]
Bu durumda, yukarıda anılan Yasa ve Yönetmelik hükümleri gereği dava konusu parselasyon işlemiyle davacının hissesi oranında müstakil parsel oluşturmak mümkün olmasa bile kadastral parselinin bulunduğu yerden hisse verilmesi gerekirken, zorunluluk olmadığı halde üzerinde yapı bulunan bir parselden hisse verilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Özet: Parselasyonun dağıtım aşamasında hukuki, teknik ve fiili zorunluluk var ise bu hususların parsel dağıtımını etkileyeceği hk.[8]
… düzenleme ortaklık payının yöre için, hesaplanan %20 oranında ve her parselden eşit oranda alındığı, eski parsellerin bulunduğu yerde oluşturulan yeni imar parsellerinin müstakil olarak davacıya tahsis edildiği, fazladan verilen 11 m2’lik kısım için ipotek tesis edildiği açık olduğundan ve parselasyon işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Özet: Düzenleme ortaklık payı kesintisinden sonra geriye kalan alan için hukuki ve teknik zorunluluk yok ise aynı yerde oluşan parsele hisselendirme yapılması gerektiği hk.[9]
Dava, ..... İli, ..... İlçesi, ..... Köyü, ..... Mevkii, 14 pafta, 1492, 1493, 1498 ve 1499 parsel sayılı taşınmazlara yönelik olarak 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu parselasyon işlemi ile davacıya ait taşınmazlardan daha önce yapılan terkler de göz önünde bulundurularak yasal oranda düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kadastral parsellerin bulunduğu yerde oluşturulan 3117 m2 yüzölçümlü 8568 ada, 1 sayılı parselde tahsis yapılmasına olanak varken hiçbir teknik zorunluluk bulunmadığı halde eski yerlerinden uzakta bulunan 8573 ada, 2 sayılı parselde 211/2400 oranında hisse tahsis edildiği, bu durumda davacının düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 518 m2 yeri karşılığında imar plânı uyarınca 2000 m2’den az parsel büyüklüğü olmaması nedeniyle müstakil parsel verme olanağı bulunmasa dahi kadastral parsellerinin bulunduğu yerde oluşturulan imar parselinde hissedar yapılması gerekirken hukuki ve teknik bir zorunluluk bulunmadan başka bir yerde hisseli parsel tahsisine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. ONANMASINA.
Özet: İdare Mahkemesince; parselasyon işlemi “yeni oluşan imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerde veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı” kuralına uyulmadığı gerekçesiyle iptal edilmiş ise de aynı yerden parsel tahsisinin mümkün olup olmadığı ve düzenleme ortaklık paylarının parseller arasında eşit dağıtılıp dağıtılmadığı hususları incelenmeden karar verilmesinde isabet görülmediği hk.[10]
3194 sayılı Yasanın 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemeleri ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki parsellere tahsisinin sağlanacağı yolundaki 10/a madde hükmü ile, yasa koyucu, teknik yönden imkan olması halinde taşınmaz sahibine aynı yerden veya yakınından arsa tahsisini öngörmektedir. Teknik yönden bunun mümkün olmaması halinde taşınmaz sahibine başka bir yerden tahsis yapılması da kaçınılmaz olacaktır.
Uyuşmazlık konusu olayda da, davacının taşınmazına karşılık aynı yerde tahsis yapılmaması nedenleri yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak araştırılmadan salt yönetmelik maddesinin lafzına bakılarak ve düzenleme ortaklık paylarının düzenlemeye tabi parseller arasında eşit olarak alınıp alınmadığı hususunu incelemeden iptal kararı verilmesinde ve davacının tazminat davasından vazgeçme istemi hakkında bir karar verilmemesinde isabet görülmemiştir.
Özeti: AAD Yönetmeliğinin 10/a maddesi uyarınca mümkün ise aynı yerden tahsis yapılması gerektiği hk.[11]
Olayda; dava konusu uygulama sonrasında oluşan parselasyon cetvelleri ile ekli kroki ve plânların birlikte incelenmesinden; davacı idarenin imar plânında ilköğretim alanı olarak gözüken 4475 parsel sayılı ve 6680.00 m2 yüzölçümlü taşınmazın maliki olduğu, uygulama sonrasında ise davacı idareye 190 ada 1 parselin müstakil olarak tahsis edildiği ve Düzenleme Ortaklık Payı adı altında herhangi bir kesinti yapılmadığı, tahsis edilen yeni parsel ile eski parselin birbirine uzak olduğu, uygulama öncesi durumda davacı idarenin maliki olduğu 4475 sayılı parsel belde merkezinde bulunmakta iken uygulama sonrası tahsis edilen 190 ada 1 parselin ise beldenin gelişme alanı olarak tanımlanan bölgesinde yer aldığı, anılan Yönetmeliğin 10/a maddesinde öngörülen “düzenleme ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki ve yakınındaki eski parsellere tahsisi sağlanır” hükmüne uyulmama gerekçesinin davalı idare tarafından ortaya konulmadığı, 4475 parselin yeni durumda büyük bir kısmının mülkiyeti davalı idareye ait olan parsellere dönüştürüldüğü, imar uygulamasının bu şekilde yapılmasını gerektirecek teknik ya da başka bir yönden herhangi bir zorunluluğun söz konusu olmadığı anlaşılmakta olup, dava konusu edilen ..... Belediye Encümeninin 27.2.2001 günlü ve 12 sayılı kararı ile yapılan imar uygulamasında ilgili mevzuat hükümlerine ve dağıtımda gözetilmesi gereken hakkaniyet ilkesine uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu parselasyon işleminin İPTALİNE.
Özet: Davacıya, imar plânında konut alanına isabet eden kadastral parselinin bulunduğu yerden parsel tahsis edilmemesinin, 18. madde Uygulama Yönetmeliğinde öngörülen imar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımındaki esaslar çerçevesinde incelenmesi gerektiği hk.[12]
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından dava dilekçesinde 31 pafta, 45 ada, 29 sayılı kadastral parselinin plânda konut alanında kaldığı, dava konusu uygulamayla da kadastral parselinin bulunduğu belediye ve üçüncü kişiler adına tahsis edildiği, kendilerine de kadastral parseline uzakta bulunan 3156 ada, 1 parsel sayılı taşınmazdan hisse tahsis edildiği ileri sürülerek dava konusu parselasyon işleminin iptalinin talep edildiği anlaşıldığından, davacıya kadastral parselinin bulunduğu yerden tahsis yapılmama gerekçesinin 18. Madde Uygulama Yönetmeliğinde öngörülen imar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımındaki esaslar çerçevesinde Mahkemece yeniden konusunda uzman üniversite öğretim üyelerinden oluşturulacak üç kişilik bilirkişi kuruluna incelettirilerek bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
1. Hukuki Zorunluluk[13]
İmar uygulamalarında, parsel oluşturma ve dağıtım sırasında, hak sahiplerine aynı yerden parsel verilmesini önleyen nedenler vardır. Öncelikle, eğer taşınmazın imar plânına göre yol, yeşil alan gibi düzenleme ortaklık payı ile elde edilebilecek sahalara rastlaması halinde bu alanlarda zaten imar parseli oluşturulamayacağından aynı yerden parsel verilmesi mümkün değildir.
Yine, imar plânı uyarınca ayrılıp, imar uygulaması sırasındada AAD Yönetmeliğinin 12. maddesi uyarınca ileride kamulaştırma yapılmak üzere pay verilen alanlarda da imar parseli oluşturulamayacağından, aynı yerden parsel verilme ilkesi uygulanamaz. Taşınmaz imar plânında başka alanlara da tahsis edilmiş olabilir. Biz bu durumu hukuki zorunluluk ile açıklıyoruz.
Özet: Davacının eski yerinin büyük bir kısmının umumi hizmet aianları olarak belirlenen yerde kalması nedeniyle eski yerinden imar parseli verilmesi mümkün olmadığından eski yerine mümkün olduğu kadar yakın ve eşdeğerde imar parselleri tahsis edildiği anlaşıldığından parselasyon işleminde de mevzuata aykırılık görülmediği hk.[14]
Dava, Tokat, Merkez, Topçubağı Mahallesi, 133 pafta, 920 ada, 1 ve 2 parsel sayılı . taşınmazlara ilişkin olarak 1/1000 ölçekli revizyon imar planının ve bu plana dayanılarak tesis edilen parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, bölgede bulunan dere güzergahının değiştirilmesi suretiyle elde edilen alanların yapılaşma koşullarında artış yapılması sonucunda oluşan sosyal ve teknik alt yapı ihtiyacının davacıya ait parsel ve çevresinde düzenlendiği ve bu yerin yeşil alan, cami, kavşak ve konut alanı olarak planlandığı anlaşıldığından, nazım imar planına da uygun olarak yapılan dava konusu revizyon uygulama imar planının şehircilik ve planlama ilkeleri ile kamu yararına uygun olduğu, bu plan uyarınca yapılan parselasyon işlemi sırasında düzenleme ortaklık payının mevzuata uygun olarak alındığı, davacının eski yerinin büyük bir kısmının umumi hizmet aianları olarak belirlenen yerde kalması nedeniyle eski yerinden imar parseli verilmesi mümkün olmadığından eski yerine mümkün olduğu kadar yakın ve eşdeğerde imar parselleri tahsis edildiği anlaşıldığından parselasyon işleminde de mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.Onanmasına.
Özet: İmar plânında yeşil alana tahsisli olan davacı taşınmazına karşılık parselasyon sonucu oluşan bir parselin 2/3 ünün verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı nedeniyle mahkemece, düzenlenen bilirkişi raporunda düzenleme öncesi imar plânında yeşil alana tahsisli davacı parselinin daha değerli olduğunun belirtildiği gerekçe gösterilerek düzenleme işleminin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği hk.[15]
Karara dayanak alınan bilirkişi raporunda ise, uyuşmazlık konusu parselin düzenleme öncesi ve sonrası konumu göz önüne alınmaksızın davacının düzenleme öncesinde imar plânında yeşil alana tahsisli parselinin daha değerli olduğu kabul edilip, müstakilen bir imar parseli verilebilecek şekilde düzenleme yapılarak davacının uğradığı zararın telafi edilebileceği, 10 sayılı parselin 2/3 hissesinin davacıya tahsis edilmesinde plânlama teknikleri ve hakkaniyet ve eşitlik ilkelerine aykırı davranıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Oysa, dava konusu parselin düzenleme öncesi tümüyle yeşil alana tahsisli olduğu ve bu haliyle kamulaştırılması gerektiği göz önüne alındığında, imar plânında konut alanında kalan 10 sayılı parselin teknik zorunluluk nedeniyle 2/3 hissesinin tahsis edilmesi karşısında davacının değer kaybı yönünden mağduriyetinin söz konusu olamayacağı açıktır.
Bu itibarla düzenleme işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı halde niteliği yukarıda açıklanan eksik inceleme ürünü bilirkişi raporuna dayanılarak işlemin iptalinde usul ve yasaya uyarlık bulunmamaktadır.
Özet: 156 m2 alan kadastro parselinin büyük bir kısmı yolda kaldığı nedeniyle aynı yerden parsel verilmesinin mümkün olmadığı, düzenleme sonucu oluşan parsellerin davacıların hisselerinden büyük olması karşısında iki ayrı parselden hisse verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı hk.[16]
Dava dosyasının incelenmesinden, kadastral durumu itibariyle 156 m2 olan davacılara ait ..... parsel sayılı taşınmazın düzenleme nedeniyle büyük bir kısmının yolda kalması nedeniyle düzenlemeden sonra aynı yerde yer verilmesinin mümkün olmadığı, düzenlemeden sonra meydana gelen parsellerin de davacıların hisselerinden büyük olması karşısında yeni oluşan imar adasının ..... ve ..... sayılı parsellerinden hisse verildiği anlaşılmış olup, yapılan düzenlemenin İmar Kanununun 18. maddesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin yönetmeliğe uygun olarak gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.
Parselasyon plânı davacıların hisseleri açısından değil, düzenlenen tüm adalar açısından incelendiğinde, diğer taşınmaz sahiplerine de yukarıda belirtilen Yönetmelik hükümlerine göre dağıtım yapılması gerekeceğinden, davacıların büyük bir kısmı yolda kalan taşınmazları için daha küçük bir parselin müstakil olarak verilmesi veya tüm hissenin tek bir parselden verilmemesi gerektiği iddiaları dava konusu parselasyon plânını sakatlayıcı nitelikte görülmemiştir.
2. Teknik Zorunluluk[17]
İmar uygulamasının dağıtım aşamasında aynı yerden imar parseli verilebilmesi için zorunlu kriter bu alanın imar plânıyla konuta tahsis edilmiş olması gerekir. Taşınmazın bulunduğu alan imar plânıyla konut alanına ayrıldığı takdirde, aynı yerden parsel verilmesini engelleyen sebebi, teknik zorunluluk ile açıklıyoruz.
Teknik zorunluluk, kadastro parselinin imar plânına isabet ettiği yer, konut alanına tahsisli olduğu halde, burada oluşturulacak imar parseline tahsis yapılması aşamasında aynı yerde bulunan diğer kadastro parsellerinin birlikte değerlendirilmesi gereğinden kaynaklanmaktadır. Aynı şekilde, aynı yerden parsel verilememesi halinde en yakın yerdeki parselden verilememe hali de teknik zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Bu da daha çok yukarıda bahsedilen umumi hizmet alalarına ve kamu tesislerine isabet eden sahalarda bulunan taşınmazlar için geçerlidir. Bu kadastral parsellere yasal zorunluluk nedeniyle aynı yerden imar parseli verilmesi olanağı yok iken, en yakınında oluşturulan imar parselinden de yer verilmemesini teknik zorunluluğa bağlamaktayız.
Özet: Düzenleme sonucu geriye kalan alan müstakil parsel için yeterli olmasa bile, teknik bir zorunluluk bulunmadığı halde davacının ruhsatlı binasının bulunduğu yerde oluşturulan parsele hisselendirilmemesinde hukuka aykırılık olduğu hk.[18]
Dosyanın incelenmesinden, davacının kadastral 50 sayılı parseldeki hissesinin düzenleme sonucu imar plânı hükümleri gereği müstakil imar parseli verilmesi koşulunu sağlamadığı ve davacıya kadastral parselinin bulunduğu yerde oluşturulan 8301 ada, 4 sayılı parselden hisse tahsis edildiği anlaşılmakta ise de, davacının kadastral parselinin bulunduğu yerde yaptığı ruhsatlı binasının olduğu yerde oluşturulan 8301 ada, 3 sayılı parselde hissedar yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu nedenle 8301 ada, 3 sayılı parselin müstakil olarak 1471 ada, 4 sayılı kadastral parsel hissedarına verilmesine ve davacının anılan parselde hissedar yapılmamasına ilişkin dava konusu parselasyon işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığından aksi yöndeki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Özet: Davacıya parselasyon sonucu büyük olan kadastral parselinden daha fazla alanlı müstakil imar parseli verildiği, yapılaşma hakkının da bu şekilde arttırıldığı, davacının mağduriyetinin olmadığı gibi teknik zorunluluk nedeniyle kalan kısmının hisseli verildiği, işlemde bu nedenlerle mevzuata aykırılık bulunmadığı nedeniyle mahkemece bilirkişi raporuna dayanılarak işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği hk.[19]
Davacıya düzenleme sonucu büyük olan kadastral parselinden daha fazla 525 m2’lik müstakil imar parseli verildiği ve yapılaşma hakkının da arttırıldığı göz önüne alındığında davacının mağduriyetinin söz konusu olmadığı gibi, teknik zorunluluk nedeniyle kalan kısmının hisseli olarak verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığından eksik incelemeye dayalı bilirkişi raporuna itibar edilmek suretiyle işlemin iptalinde isabet görülmemiştir.
Özet: İmar plânında farklı bir amaca tahsis edilmiş yerde kalan yapının, parselasyon işlemi sırasında korunmamış olmasında ve davacıya başka bir parselden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı hk.[20]
Dava dosyasında bulunan imar plânı örneklerinden, uyuşmazlık konusu taşınmazların ayrık nizam 3 katlı ve ayrık nizam 7 katlı konut alanında kaldığı, işyeri niteliğinde olan davacının fabrika binasının taşınmazların imar plânındaki tahsis şekline uygun bir yapı niteliği taşımadığı anlaşıldığından, bu yapının müstakil bir imar parseli içinde korunması zorunluluğu bulunmamaktadır.
Kadastral parsel davacı ve diğer hissedarların müşterek mülkiyetinde bulunduğundan ve her bir paydaş taşınmazın her noktasında hak sahibi olduğundan, kadastral parselin küçük bir bölümüne fabrika binası inşa eden davacıya fabrika binasının üzerinde bulunduğu yerde oluşturulan parsellerin tahsis edilmemiş olmasında ve yine kadastral parselin sınırları içinde oluşturulmuş bulunan sözü edilen binaya komşu parsellerden pay verilmesine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık görülmemiştir...”
Özet: Kadastral parsele uzak yerden tahsis yapılmasını gerektirecek teknik ya da başka bir zorunluluk olmaması halinde aynı yerden tahsis yapılması gerektiği hk.[21]
Dava, ....., ....., ..... Mevkii, 4475 sayılı parseli de kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 27.2.2001 günlü, 12 sayılı belediye encümen kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, ilköğretim alanı olarak gözüken ve kent merkezinde yer alan Hazineye ait parselden düzenleme ortaklık payı alınmadan gelişme alanında bulunan müstakil 190 ada, 1 sayılı imar parselinin tahsis edildiği, eski yerin ise çoğunluğu belediyeye ait konut parsellerine dönüştürüldüğü, kadastral parsele uzak yerden tahsis yapılmasını gerektirecek teknik ya da başka bir zorunluluk da olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işleminde imar mevzuatına ve kamu yararına uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
ONANMASINA.
Özet: Davacının kadastral parseline karşılık teknik zorunluluk nedeniyle tüm parsellerin aynı yerden verilmesinin mümkün olamayabileceği, bu halde yakınından yer verilebileceği, öte yandan imar plânı ile kapanan kadastral yollar ile yeşil alanlar gibi umumi hizmet alanlarının imar parseline dönüştürülerek belediye adına parsel oluşturulamayacağı, bu gibi yerlerin kamu alanlarından düşülmesi gerektiği hk.[22]
Dosyanın incelenmesinden mahkemece dava konusu parselasyon işlemiyle davacının kadastral parseline karşılık teknik zorunluluklar nedeniyle tüm parsellerin aynı yerden verilmediği, mümkün mertebe bulunduğu yerden ya da yakınındaki parsellerden tahsis yapıldığı anlaşıldığından bahisle işlemin hukuka uygun olduğu sonucuna ulaşılmakta ise de teknik zorunluluk kavramından neyin kastedildiği açıkça belirtilmediğinden mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Diğer taraftan, dava konusu parselasyon işlemine esas imar plânı ile kapanan yollar ve yeşil alanlar gibi umumi hizmet alanlarının imar parseline dönüştürülerek belediye adına tescil edildiği ve belediye adına parseller oluşturulduğu anlaşılmaktadır.
Parselasyon işlemleri sonucunda iskana açılan alanlarda imar plânı ile öngörülmüş olan park, otopark, yeşil saha ve umumi hizmet alanlarının sağlanması için, düzenlemeye giren kadastro parsellerinin %35’ine kadarının düzenleme ortaklık payı olarak bedelsiz alınması mümkündür. Ancak, kamu alanlarına ayrılan yerler toplamından imar plânı uyarınca kapanan yollar gibi alanların miktarı düşüldükten sonra kalan miktarın parsel maliklerinden alınması gerekir. Gerek 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi, gerekse 2981 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca belediyenin bu usulle kendi adına parseller oluşturması ve şahıs arazilerinden daha fazla düzenleme ortaklık payı alması mümkün değildir. Dava konusu parselasyon işleminde bu yönüyle de mevzuata uyarlık bulunmadığından, mahkemece işlemin iptali gerekirken davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir....”
Özet: Kamu tesis alanında kalan … ada, … parselden yapılan hisselendirme ile kadastral parselin bulunduğu yerde oluşan … ada, … parselden yapılan tahsisin yönetmeliğe uygun olduğu ancak kalan miktarın kadastral parselin bulunduğu yerden verilmesinin teknik olarak mümkün olduğu halde başka yerdeki ..ada, .. parselden tahsis edilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı hk.[23]
3. Fiili Zorunluluk[24]
İmar uygulamalarının dağıtım aşamasında, aynı yerden parsel verilmesini engelleyen üçüncü bir zorunluluk ise, fiili zorunluluktur. Fiili zorunluluk ise, taşınmazın düzenleme ortaklık payı kesintisi sonrası geriye kalan alanının, bağımsız parsel olamayacak büyüklükte olması halinde, bu alana karşılık olarak, uygulama öncesi taşınmazın bulunduğu yerin dışında, yakınında veya başka bir yerden hisse verilmesidir.
Bu halde, önce taşınmazın isabet ettiği imar adasındaki diğer yerlerde bulunan parsellere hisselendirilmesi, eğer bunun da mümkün olmaması halinde, en yakınındaki imar adasından verilmesi gerekmektedir. Taşınmaza aynı yerden parsel verilmesini engelleyen fiili zorunluluk var diye, çok uzakta bir yerdeki parsele hisselendirilmesi de uygun görülmemektedir. Danıştay’a göre fiili zorunluluk bulunması durumunda aynı yerden parsel verilemeyebilir.
Diğer bir husus da, imar plânıyla konut alanlarına tahsis edilmekle birlikte, taşınmazın bulunduğu yere yapı yapılmasını engelleyen başka sebepler de olabilir. Arazi veya arsanın askeri güvenlik bölgesinde kalması, tescilli kültür ve tabiat varlığının yapı yasağı getirilen koruma alanında bulunması, su havzası koruma bandında yer alması yahut başka bir neden ile yapı yapılmasını engelleyen bir alana rastlamış olması ihtimaldir. Böyle durumlarda olan alanlara da inşaat yapılması mümkün değildir. Öyleyse, imar plânlarında konut alanlarında kalmakla birlikte, yukarıda belirtilen ve yapı yasağı getirilen alanlarda bulunan arsa ve araziler için aynı yerden imar parseli verme durumu gerçekleşmeyebilir. Bu gibi halleri de fiili zorunluluk olarak açıklıyoruz.
Taşınmaz sahibine aynı yerden parsel verileme nedeni, imar uygulamasına dayanak alınan Yasa maddesinden kaynaklanabilir. 2981/3290 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan uygulamalarda, çok küçük olan hisselere bedele dönüştürülerek, bunlara parsel hiç verilmeyebilir. Bu maddeye ya da Ek 1 Maddesine göre yapılan uygulamalarda, dağıtım aşamasında, hisseler ferdileştirilirken (bölünürken), bu nedenle aynı yerlerden imar parseli verilmesi mümkün olmayabilir.
Hukuki zorunluluk daha çok imar plânından kaynaklandığı için bu durumun açılacak bir iptal davası ile ortadan kaldırılması mümkün olabilir. Ancak imar plânı veri iken teknik zorunluluğu kaldırmak mümkün değildir.
Özet: Davacılara ait taşınmazlar yapı yapılamayacak olan kıyı ve sahil şeridinin ilk 50 metrelik bölümünde kaldığından ve parselasyon paftasında da buradaki taşınmazlar park olarak gösterildiğinden eski yerinin daha değerli olmasının mümkün olmadığı ve bulunduğu yer dışında imar parseli verilmesinin mevzuata uygun hk.[25]
Davacıların kadastral parsellerinin yeri ve bu yerde imar parseli oluşturularak tahsis yapılamayacağı dikkate alındığında, dava konusu parselasyon işlemiyle fiziki ve teknik zorunluluklar da göz önünde bulundurularak kadastral parsellerin dışında oluşturulan imar parsellerinden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, dava konusu parselasyon işleminin iptali yolunda verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Özet: Asgari parsel büyüklüğünün 2000 m2 olması nedeniyle müstakil parsel tahsisi yapılamamasının fiili zorunluluktan kaynaklandığı, ancak eksik incelemeye dayalı karar verilemeyeceği hk.[26]
Parselasyon işlemi sırasında imar plânı ile öngörülmüş olan park, otopark, yeşil saha ve umumi hizmet alanlarının sağlanması için, düzenlemeye giren kadastro parsellerinin %35’i oranındaki kısmının düzenleme ortaklık payı olarak bedelsiz alınması mümkündür. Ancak, kamu alanlarına ayrılan yerler toplamından kapanan kadastro yolları gibi alanların miktarı düşüldükten sonra kalan miktarın parsel maliklerinden alınması gerekir. Gerek 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi, gerekse 2981 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca belediyenin bu usulle kendi adına parseller oluşturması ve şahıs arazilerinden daha fazla düzenleme ortaklık payı alınması mümkün değildir.
Bu açıklamalar doğrultusunda parselasyon işlemi sonucu belediye adına oluşturulan parsellerin nereden kaynaklandığı, belediyenin parselasyona parsel mali olarak mı, yoksa yoldan ihdas edilerek kendi adına oluşturduğu parsellerle mi girdiği hususları, gerek görülürse konusunda uzman kişilerden oluşturulacak bilirkişi heyeti aracılığıyla inceletilerek ulaşılacak sonuca göre uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
* Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Tetkik Hâkimi.
[1] Celal KARAVELİOĞLU, İmar Kanunu ve Mevzuatı, 2002, ANKARA, Sözkesen Matbaası, Cilt 1, s. 611.
[2] Danıştay Altıncı Dairesinin 14.11.2005 gün ve E:2003/8027, K:2005/5402 sayılı kararı.
[3] Cafer ERGEN, Arazi ve Arsa Düzenlemeleri, Seçkin Yayınevi, İkinci Baskı, Ankara, 2006, sayfa 292.
[4] Danıştay Altıncı Dairesinin 28.1.1999 günlü ve E: 1998/426, K: 1999/479 sayılı kararı.
[5] Danıştay Altıncı Dairesinin 21.5.1990 günlü ve E: 1989/239, K: 1990/1008 sayılı kararı (Danıştay Dergisi, Sayı: 81, s. 204.)
[6] Danıştay Altıncı Dairesinin 20.1.1997 gün ve E: 1996/1795, K:1997/341 sayılı kararı.
[7] Danıştay Altıncı Dairesinin 28.1.1999 gün ve E:1998/426, K:1999/479 sayılı kararı. Danıştay Dergisi, Sayı 94, sayfa 440-442.
[8] Danıştay Altıncı Dairesinin 18.5.1999 gün ve E:1998/2676, K:1999/2714 sayılı kararı.
[9] Danıştay Altıncı Dairesinin 23.12.1999 gün ve E:1998/5820, K:1999/6845 sayılı kararı.
[10] Danıştay Altıncı Dairesinin 21.5.1990 gün ve E:1989/239, K:1990/1008 sayılı kararı. Danıştay dergisi, Sayı 81, sayfa 204-206.
[11] Kayseri İdare Mahkemesinin 8.10.2001 gün ve E:2001/470, K:2001/1074 sayılı kararı.
[12] Danıştay Altıncı Dairesinin 22.10.2003 gün ve E:2002/2374, K:2003/5072 sayılı kararı.
[13] Cafer ERGEN, a.g.e. sayfa 300.
[14] Danıştay Altıncı Dairesinin 23.5.2003 gün ve E:2002/585, K:2003/3221 sayılı kararı.
[15] Danıştay Altıncı Dairesinin 22.10.1992 gün ve E: 1991/402, K: 1992/3869 sayılı kararı. Danıştay Dergisi, Sayı 87, sayfa 358-360.
[16] Danıştay Altıncı Dairesinin22.2.1989 gün ve E: 1988/1763, K: 1989/409 sayılı kararı. Danıştay Dergisi, Sayı 76-77, sayfa 433-435.
[17] Cafer ERGEN, a.g.e. sayfa 305.
[18] Danıştay Altıncı Dairesinin 15.2.2001 gün ve E: 2000/151, K: 2001/949 sayılı kararı.
[19] Danıştay Altıncı Dairesinin 5.3.1993 gün ve E: 1992/1325, K: 1993/832 sayılı kararı. DD. Sayı 88, s. 275-277.
[20] Danıştay Altıncı Dairesinin 22.9.1999 gün ve E: 1998/4543, K: 1999/ 4156 s.k. Danıştay Dergisi, Sayı: 103, s. 572-574.
[21] Danıştay Altıncı Dairesinin 28.5.2003 gün ve E: 2002/957, K: 2003/3352 sayılı kararı.
[22] Danıştay Altıncı Dairesinin 20.11.2002 gün ve E: 2001/4152, K: 2002/5384 sayılı kararı.
[23] Danıştay Altıncı Dairesinin 12.4.2004 gün ve E: 2002/6494, K: 2004/2067 sayılı kararı.
[24] Cafer ERGEN, a.g.e. sayfa 313.
[25] Danıştay Altıncı Dairesinin 3.11.2003 gün ve E: 2002/2922, K: 2003/5324 sayılı kararı, DAN-KAR-DER; SAYI:4.
[26] Danıştay Altıncı Dairesinin 12.10.1999 gün ve E: 1998/5024, K: 1999/4696 sayılı kararı.
Cafer ERGEN*
Giriş
3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Arazi ve Arsa Düzenlemesi” başlığını taşıyan 18. maddesinin 1. fıkrasında, belediye ve mücavir alanın imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar plânına uygun ada veya parsellere ayırmaya müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re’sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı Kanunun 19. maddesiyle de, parselasyon plânlarının hazırlanması ve tesciline ilişkin hususlar belirtilmiştir.
Diğer taraftan, 2 Kasım 1985 günlü ve 18916 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik ile de anılan maddenin uygulanmasına yönelik ayrıntılı düzenleme yapılmıştır.
Anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden; parselasyon işlemiyle amaçlananın binalı ve binasız arazi ve arsaların plân ve mevzuata uygun şekilde imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya veya tespit edilmiş olan diğer kullanma şekillerine uygun duruma getirilmesi, maliklerin düzenlemeden sonra sahip olması gereken parsel yüzölçümlerinin belirlenmesi, oluşacak imar parsellerinin mümkün olduğu kadar aynı yerdeki eski parsel sahibine tahsisi, plân ve mevzuata göre korunabilecek yapıların tam ve şüyusuz bir parsele rastlatılması, bunların uygulanmasında veya mal sahibine tahsis edilen miktarın bir imar parselinden küçük olması veya diğer teknik hukuki nedenlerle bağımsız parsel verilememesi halinde bu parsellerin yerine mümkün olduğu kadar aynı şart ve değerle şüyulu parsel verilmesi olduğu açıktır.
İmar Uygulaması Çeşitleri
1. 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan imar uygulaması,
2. 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan ıslah imar uygulamaları,
3. 2981 sayılı Yasaya 3290 sayılı Yasa ile getirilen ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesine eklenen Ek Madde 1 uygulaması ve
4. 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesi uygulamasıdır.
İmar Uygulaması Tanımları
Genel olarak “arsa ve arazi düzenlemesi”, arsa ve arazi parçalarının, tarım alanlarında verimi artırmak; imar alanlarında ise, imara uygun ada ve inşaata elverişli parsel oluşumunu sağlamak amacıyla yeniden ifraz edilmek üzere birleştirilmesidir.[1]
Arazi ve arsa düzenlemesini hamur kuralı, parselasyon, şuyulandırma, imar uygulaması gibi terimlerle ifade edildiğini görülmektedir.
1- 18. Madde Uygulaması:
3194 sayılı İmar Kanunu’na göre arazi ve arsa düzenlemesi ise, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyece, bu sınırlar dışında ise valiliklerce, imar hududu (plânı) içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazilerin malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirilmesi, bunları yeniden imar plânına uygun ada ve parsellere ayrılması, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtılması ve re’sen tescil işlemlerinin yapılmasıdır.
2- 10/c Uygulaması:
2981/3290 sayılı Kanuna göre arazi ve arsa düzenlemesi ise, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyece, bu sınırlar dışında ise valiliklerce veya bu idarelerin talebi halinde kadastro müdürlüklerince, imar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleri ile, yol fazlalarıyla veya devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirilmesi, bunların yeniden ada ve parsellere ayrılması, yapıların yeniden doğan imar ada veya parsel içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esasların göre verilmesi, bunlar adına tescil ettirilmesi ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirilmesi gibi işlemlerinin tamamıdır.
3- Ek Madde 1 Uygulaması:
3290 sayılı Yasa ile 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen Ek Madde 1’e göre imar uygulaması ise, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyece, bu sınırlar dışında ise valiliklerce, imar plânı olan yerlerde, 9.8.1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi gereğince arsa ve arazi düzenlemelerinde, binalı ve binasız arsa ve arazilere bu Kanundan önce özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler dikkate alınarak müstakil, hisseli parselleri veya üzerinde yapılacak binaların daire miktarları göz önünde bulundurularak kat mülkiyeti esasına göre arsa paylarını sahipleri adlarına re’sen tescil ettirilmesi işlemleridir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18 inci maddesinin birinci fıkrası ile 2981 sayılı Yasanın Ek-1 maddesinin birlekte incelenmesinden; 2981 sayılı Yasanın Ek-1 inci maddesiyle 3194 sayılı Yasanın 18 inci maddesi uyarınca yapılacak parselasyon işlemlerini tamamlayıcı nitelikte uygulama yapılmasına olanak sağlandığı, bu maddenin amacının 3194 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemlerinin uygulanmasında problemlere neden olan özel parselasyona dayalı olarak veya hisse karşılığı satın alınan yerlere bir çözüm getirmek olduğu, 2981 sayılı Yasanın Ek-1 inci maddesinin 3194 sayılı Yasanın 18 inci maddesinden farklı olarak özel parselasyona dayalı satın alınan yerlerin müstakil tahsis edilmesi olanağını sağladığı, anılan maddenin uygulanabilmesi için düzenlemenin ıslah imar planına dayanmasının gerekmediği sonucuna varılmaktadır.[2]
Aynı Yerden İmar Parseli Tahsisini Engelleyen Hususlar[3]
2 Kasım 1985 günlü ve 18916 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İmar Kanununun 12. maddesi uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik ile de anılan maddenin uygulanmasına yönelik ayrıntılı düzenleme yapılmış olup, bu Yönetmeliğin 10/3 maddesinde “düzenleme ile oluşacak parsellerin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki parsele tahsisi sağlanır”, hükmüne yer verilmiştir.
İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesinde, düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı ana kural olarak belirtilmiştir. Ancak bu kural her zaman uygulanacak bir kural değildir. Bunun için koşulların uygun olması gerekir. Eğer koşullar uygun değilse bu kural uygulanamaz ve artık başka yerden parsel verme durumu söz konusu olur. Aynı maddenin (b) bendinde ise plân ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesinin sağlanacağı kuralına yer verilmiştir.
Yine, 2981/3290 sayılı Yasanın 10/c maddesinde, parselasyonun dağıtım aşamasında, yapıları yeniden doğan imar ada veya parsel içinde kalanları yapı sahiplerine verileceği hüküm altına alınmıştır.[4]
3194 sayılı Yasanın 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemeleri ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki parsellere tahsisinin sağlanacağı yolundaki 10/a madde hükmü ile, yasa koyucu, teknik yönden imkan olması halinde taşınmaz sahibine aynı yerden veya yakınından arsa tahsisini öngörmektedir. Teknik yönden bunun mümkün olmaması halinde başka bir yerden tahsis yapılması da kaçınılmaz olacaktır.[5]
Anılan Yönetmeliğin 10. maddesinden, yolda kalan taşınmazların hemen arkasındaki taşınmazların kadastral maliklerinden alınarak yolda kala kişilere verilmesinin amaçlanmamaktadır. Bu nedenle öncelikle, kadastral parsel maliklerine mümkün mertebe yeni oluşan imar parsellerinin eski kadastral parseline denk gelen yerin verilmesine çalışılacak eğer bu mümkün olmaz ise yakınındaki eski parselden yer verilmesi yoluna gidilecektir.[6]
Hak Sahiplerine Aynı Yerden Parsel Tahsisi Olanağını Kaldıran Zorunluluk Durumları
1. Taşınmazın imar plânında düzenleme ortaklık payı ile oluşturulması gereken ve düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çoçuk bahçesi, yeşil saha, pazar yeri, ibadet yeri (cami) ve karakol gibi umumi hizmet alanlarına isabet etmesi (hukuki zorunluluk),
2. Taşınmazın imar plânında AAD Yönetmeliğinin 12. maddesinde belirtilen sahalarda kalması (hukuki zorunluluk),
3. Taşınmazın bağımsız imar parseli olabilecek büyüklükte olmaması (fiili zorunluluk),
4. Taşınmaz imar plânında konut alanında kalmakla birlikte, aynı parsele tahsis edilebilecek birden çok kadastral parselin ya da hak sahibinin bulunması (teknik zorunluluk),
5. Taşınmazın imar plânında konut alanında kalması ve yukarıda sayılan hususların bulunmaması durumunda, taşınmazın bulunduğu alanın askeri güvenlik bölgesi, korunması gerekli taşınmaz ve kültür varlığı koruma alanı vb. nedenlerle imar parseli oluşturulamayacak sahaya isabet etmesi (fiili zorunluluk).
Özet: İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesi hükmü gereği parselasyon işlemi ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı hk.[7]
Bu durumda, yukarıda anılan Yasa ve Yönetmelik hükümleri gereği dava konusu parselasyon işlemiyle davacının hissesi oranında müstakil parsel oluşturmak mümkün olmasa bile kadastral parselinin bulunduğu yerden hisse verilmesi gerekirken, zorunluluk olmadığı halde üzerinde yapı bulunan bir parselden hisse verilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Özet: Parselasyonun dağıtım aşamasında hukuki, teknik ve fiili zorunluluk var ise bu hususların parsel dağıtımını etkileyeceği hk.[8]
… düzenleme ortaklık payının yöre için, hesaplanan %20 oranında ve her parselden eşit oranda alındığı, eski parsellerin bulunduğu yerde oluşturulan yeni imar parsellerinin müstakil olarak davacıya tahsis edildiği, fazladan verilen 11 m2’lik kısım için ipotek tesis edildiği açık olduğundan ve parselasyon işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Özet: Düzenleme ortaklık payı kesintisinden sonra geriye kalan alan için hukuki ve teknik zorunluluk yok ise aynı yerde oluşan parsele hisselendirme yapılması gerektiği hk.[9]
Dava, ..... İli, ..... İlçesi, ..... Köyü, ..... Mevkii, 14 pafta, 1492, 1493, 1498 ve 1499 parsel sayılı taşınmazlara yönelik olarak 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu parselasyon işlemi ile davacıya ait taşınmazlardan daha önce yapılan terkler de göz önünde bulundurularak yasal oranda düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kadastral parsellerin bulunduğu yerde oluşturulan 3117 m2 yüzölçümlü 8568 ada, 1 sayılı parselde tahsis yapılmasına olanak varken hiçbir teknik zorunluluk bulunmadığı halde eski yerlerinden uzakta bulunan 8573 ada, 2 sayılı parselde 211/2400 oranında hisse tahsis edildiği, bu durumda davacının düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 518 m2 yeri karşılığında imar plânı uyarınca 2000 m2’den az parsel büyüklüğü olmaması nedeniyle müstakil parsel verme olanağı bulunmasa dahi kadastral parsellerinin bulunduğu yerde oluşturulan imar parselinde hissedar yapılması gerekirken hukuki ve teknik bir zorunluluk bulunmadan başka bir yerde hisseli parsel tahsisine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. ONANMASINA.
Özet: İdare Mahkemesince; parselasyon işlemi “yeni oluşan imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerde veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı” kuralına uyulmadığı gerekçesiyle iptal edilmiş ise de aynı yerden parsel tahsisinin mümkün olup olmadığı ve düzenleme ortaklık paylarının parseller arasında eşit dağıtılıp dağıtılmadığı hususları incelenmeden karar verilmesinde isabet görülmediği hk.[10]
3194 sayılı Yasanın 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemeleri ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki parsellere tahsisinin sağlanacağı yolundaki 10/a madde hükmü ile, yasa koyucu, teknik yönden imkan olması halinde taşınmaz sahibine aynı yerden veya yakınından arsa tahsisini öngörmektedir. Teknik yönden bunun mümkün olmaması halinde taşınmaz sahibine başka bir yerden tahsis yapılması da kaçınılmaz olacaktır.
Uyuşmazlık konusu olayda da, davacının taşınmazına karşılık aynı yerde tahsis yapılmaması nedenleri yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak araştırılmadan salt yönetmelik maddesinin lafzına bakılarak ve düzenleme ortaklık paylarının düzenlemeye tabi parseller arasında eşit olarak alınıp alınmadığı hususunu incelemeden iptal kararı verilmesinde ve davacının tazminat davasından vazgeçme istemi hakkında bir karar verilmemesinde isabet görülmemiştir.
Özeti: AAD Yönetmeliğinin 10/a maddesi uyarınca mümkün ise aynı yerden tahsis yapılması gerektiği hk.[11]
Olayda; dava konusu uygulama sonrasında oluşan parselasyon cetvelleri ile ekli kroki ve plânların birlikte incelenmesinden; davacı idarenin imar plânında ilköğretim alanı olarak gözüken 4475 parsel sayılı ve 6680.00 m2 yüzölçümlü taşınmazın maliki olduğu, uygulama sonrasında ise davacı idareye 190 ada 1 parselin müstakil olarak tahsis edildiği ve Düzenleme Ortaklık Payı adı altında herhangi bir kesinti yapılmadığı, tahsis edilen yeni parsel ile eski parselin birbirine uzak olduğu, uygulama öncesi durumda davacı idarenin maliki olduğu 4475 sayılı parsel belde merkezinde bulunmakta iken uygulama sonrası tahsis edilen 190 ada 1 parselin ise beldenin gelişme alanı olarak tanımlanan bölgesinde yer aldığı, anılan Yönetmeliğin 10/a maddesinde öngörülen “düzenleme ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki ve yakınındaki eski parsellere tahsisi sağlanır” hükmüne uyulmama gerekçesinin davalı idare tarafından ortaya konulmadığı, 4475 parselin yeni durumda büyük bir kısmının mülkiyeti davalı idareye ait olan parsellere dönüştürüldüğü, imar uygulamasının bu şekilde yapılmasını gerektirecek teknik ya da başka bir yönden herhangi bir zorunluluğun söz konusu olmadığı anlaşılmakta olup, dava konusu edilen ..... Belediye Encümeninin 27.2.2001 günlü ve 12 sayılı kararı ile yapılan imar uygulamasında ilgili mevzuat hükümlerine ve dağıtımda gözetilmesi gereken hakkaniyet ilkesine uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu parselasyon işleminin İPTALİNE.
Özet: Davacıya, imar plânında konut alanına isabet eden kadastral parselinin bulunduğu yerden parsel tahsis edilmemesinin, 18. madde Uygulama Yönetmeliğinde öngörülen imar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımındaki esaslar çerçevesinde incelenmesi gerektiği hk.[12]
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından dava dilekçesinde 31 pafta, 45 ada, 29 sayılı kadastral parselinin plânda konut alanında kaldığı, dava konusu uygulamayla da kadastral parselinin bulunduğu belediye ve üçüncü kişiler adına tahsis edildiği, kendilerine de kadastral parseline uzakta bulunan 3156 ada, 1 parsel sayılı taşınmazdan hisse tahsis edildiği ileri sürülerek dava konusu parselasyon işleminin iptalinin talep edildiği anlaşıldığından, davacıya kadastral parselinin bulunduğu yerden tahsis yapılmama gerekçesinin 18. Madde Uygulama Yönetmeliğinde öngörülen imar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımındaki esaslar çerçevesinde Mahkemece yeniden konusunda uzman üniversite öğretim üyelerinden oluşturulacak üç kişilik bilirkişi kuruluna incelettirilerek bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
1. Hukuki Zorunluluk[13]
İmar uygulamalarında, parsel oluşturma ve dağıtım sırasında, hak sahiplerine aynı yerden parsel verilmesini önleyen nedenler vardır. Öncelikle, eğer taşınmazın imar plânına göre yol, yeşil alan gibi düzenleme ortaklık payı ile elde edilebilecek sahalara rastlaması halinde bu alanlarda zaten imar parseli oluşturulamayacağından aynı yerden parsel verilmesi mümkün değildir.
Yine, imar plânı uyarınca ayrılıp, imar uygulaması sırasındada AAD Yönetmeliğinin 12. maddesi uyarınca ileride kamulaştırma yapılmak üzere pay verilen alanlarda da imar parseli oluşturulamayacağından, aynı yerden parsel verilme ilkesi uygulanamaz. Taşınmaz imar plânında başka alanlara da tahsis edilmiş olabilir. Biz bu durumu hukuki zorunluluk ile açıklıyoruz.
Özet: Davacının eski yerinin büyük bir kısmının umumi hizmet aianları olarak belirlenen yerde kalması nedeniyle eski yerinden imar parseli verilmesi mümkün olmadığından eski yerine mümkün olduğu kadar yakın ve eşdeğerde imar parselleri tahsis edildiği anlaşıldığından parselasyon işleminde de mevzuata aykırılık görülmediği hk.[14]
Dava, Tokat, Merkez, Topçubağı Mahallesi, 133 pafta, 920 ada, 1 ve 2 parsel sayılı . taşınmazlara ilişkin olarak 1/1000 ölçekli revizyon imar planının ve bu plana dayanılarak tesis edilen parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, bölgede bulunan dere güzergahının değiştirilmesi suretiyle elde edilen alanların yapılaşma koşullarında artış yapılması sonucunda oluşan sosyal ve teknik alt yapı ihtiyacının davacıya ait parsel ve çevresinde düzenlendiği ve bu yerin yeşil alan, cami, kavşak ve konut alanı olarak planlandığı anlaşıldığından, nazım imar planına da uygun olarak yapılan dava konusu revizyon uygulama imar planının şehircilik ve planlama ilkeleri ile kamu yararına uygun olduğu, bu plan uyarınca yapılan parselasyon işlemi sırasında düzenleme ortaklık payının mevzuata uygun olarak alındığı, davacının eski yerinin büyük bir kısmının umumi hizmet aianları olarak belirlenen yerde kalması nedeniyle eski yerinden imar parseli verilmesi mümkün olmadığından eski yerine mümkün olduğu kadar yakın ve eşdeğerde imar parselleri tahsis edildiği anlaşıldığından parselasyon işleminde de mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.Onanmasına.
Özet: İmar plânında yeşil alana tahsisli olan davacı taşınmazına karşılık parselasyon sonucu oluşan bir parselin 2/3 ünün verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı nedeniyle mahkemece, düzenlenen bilirkişi raporunda düzenleme öncesi imar plânında yeşil alana tahsisli davacı parselinin daha değerli olduğunun belirtildiği gerekçe gösterilerek düzenleme işleminin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği hk.[15]
Karara dayanak alınan bilirkişi raporunda ise, uyuşmazlık konusu parselin düzenleme öncesi ve sonrası konumu göz önüne alınmaksızın davacının düzenleme öncesinde imar plânında yeşil alana tahsisli parselinin daha değerli olduğu kabul edilip, müstakilen bir imar parseli verilebilecek şekilde düzenleme yapılarak davacının uğradığı zararın telafi edilebileceği, 10 sayılı parselin 2/3 hissesinin davacıya tahsis edilmesinde plânlama teknikleri ve hakkaniyet ve eşitlik ilkelerine aykırı davranıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Oysa, dava konusu parselin düzenleme öncesi tümüyle yeşil alana tahsisli olduğu ve bu haliyle kamulaştırılması gerektiği göz önüne alındığında, imar plânında konut alanında kalan 10 sayılı parselin teknik zorunluluk nedeniyle 2/3 hissesinin tahsis edilmesi karşısında davacının değer kaybı yönünden mağduriyetinin söz konusu olamayacağı açıktır.
Bu itibarla düzenleme işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı halde niteliği yukarıda açıklanan eksik inceleme ürünü bilirkişi raporuna dayanılarak işlemin iptalinde usul ve yasaya uyarlık bulunmamaktadır.
Özet: 156 m2 alan kadastro parselinin büyük bir kısmı yolda kaldığı nedeniyle aynı yerden parsel verilmesinin mümkün olmadığı, düzenleme sonucu oluşan parsellerin davacıların hisselerinden büyük olması karşısında iki ayrı parselden hisse verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı hk.[16]
Dava dosyasının incelenmesinden, kadastral durumu itibariyle 156 m2 olan davacılara ait ..... parsel sayılı taşınmazın düzenleme nedeniyle büyük bir kısmının yolda kalması nedeniyle düzenlemeden sonra aynı yerde yer verilmesinin mümkün olmadığı, düzenlemeden sonra meydana gelen parsellerin de davacıların hisselerinden büyük olması karşısında yeni oluşan imar adasının ..... ve ..... sayılı parsellerinden hisse verildiği anlaşılmış olup, yapılan düzenlemenin İmar Kanununun 18. maddesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin yönetmeliğe uygun olarak gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.
Parselasyon plânı davacıların hisseleri açısından değil, düzenlenen tüm adalar açısından incelendiğinde, diğer taşınmaz sahiplerine de yukarıda belirtilen Yönetmelik hükümlerine göre dağıtım yapılması gerekeceğinden, davacıların büyük bir kısmı yolda kalan taşınmazları için daha küçük bir parselin müstakil olarak verilmesi veya tüm hissenin tek bir parselden verilmemesi gerektiği iddiaları dava konusu parselasyon plânını sakatlayıcı nitelikte görülmemiştir.
2. Teknik Zorunluluk[17]
İmar uygulamasının dağıtım aşamasında aynı yerden imar parseli verilebilmesi için zorunlu kriter bu alanın imar plânıyla konuta tahsis edilmiş olması gerekir. Taşınmazın bulunduğu alan imar plânıyla konut alanına ayrıldığı takdirde, aynı yerden parsel verilmesini engelleyen sebebi, teknik zorunluluk ile açıklıyoruz.
Teknik zorunluluk, kadastro parselinin imar plânına isabet ettiği yer, konut alanına tahsisli olduğu halde, burada oluşturulacak imar parseline tahsis yapılması aşamasında aynı yerde bulunan diğer kadastro parsellerinin birlikte değerlendirilmesi gereğinden kaynaklanmaktadır. Aynı şekilde, aynı yerden parsel verilememesi halinde en yakın yerdeki parselden verilememe hali de teknik zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Bu da daha çok yukarıda bahsedilen umumi hizmet alalarına ve kamu tesislerine isabet eden sahalarda bulunan taşınmazlar için geçerlidir. Bu kadastral parsellere yasal zorunluluk nedeniyle aynı yerden imar parseli verilmesi olanağı yok iken, en yakınında oluşturulan imar parselinden de yer verilmemesini teknik zorunluluğa bağlamaktayız.
Özet: Düzenleme sonucu geriye kalan alan müstakil parsel için yeterli olmasa bile, teknik bir zorunluluk bulunmadığı halde davacının ruhsatlı binasının bulunduğu yerde oluşturulan parsele hisselendirilmemesinde hukuka aykırılık olduğu hk.[18]
Dosyanın incelenmesinden, davacının kadastral 50 sayılı parseldeki hissesinin düzenleme sonucu imar plânı hükümleri gereği müstakil imar parseli verilmesi koşulunu sağlamadığı ve davacıya kadastral parselinin bulunduğu yerde oluşturulan 8301 ada, 4 sayılı parselden hisse tahsis edildiği anlaşılmakta ise de, davacının kadastral parselinin bulunduğu yerde yaptığı ruhsatlı binasının olduğu yerde oluşturulan 8301 ada, 3 sayılı parselde hissedar yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu nedenle 8301 ada, 3 sayılı parselin müstakil olarak 1471 ada, 4 sayılı kadastral parsel hissedarına verilmesine ve davacının anılan parselde hissedar yapılmamasına ilişkin dava konusu parselasyon işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığından aksi yöndeki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Özet: Davacıya parselasyon sonucu büyük olan kadastral parselinden daha fazla alanlı müstakil imar parseli verildiği, yapılaşma hakkının da bu şekilde arttırıldığı, davacının mağduriyetinin olmadığı gibi teknik zorunluluk nedeniyle kalan kısmının hisseli verildiği, işlemde bu nedenlerle mevzuata aykırılık bulunmadığı nedeniyle mahkemece bilirkişi raporuna dayanılarak işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği hk.[19]
Davacıya düzenleme sonucu büyük olan kadastral parselinden daha fazla 525 m2’lik müstakil imar parseli verildiği ve yapılaşma hakkının da arttırıldığı göz önüne alındığında davacının mağduriyetinin söz konusu olmadığı gibi, teknik zorunluluk nedeniyle kalan kısmının hisseli olarak verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığından eksik incelemeye dayalı bilirkişi raporuna itibar edilmek suretiyle işlemin iptalinde isabet görülmemiştir.
Özet: İmar plânında farklı bir amaca tahsis edilmiş yerde kalan yapının, parselasyon işlemi sırasında korunmamış olmasında ve davacıya başka bir parselden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı hk.[20]
Dava dosyasında bulunan imar plânı örneklerinden, uyuşmazlık konusu taşınmazların ayrık nizam 3 katlı ve ayrık nizam 7 katlı konut alanında kaldığı, işyeri niteliğinde olan davacının fabrika binasının taşınmazların imar plânındaki tahsis şekline uygun bir yapı niteliği taşımadığı anlaşıldığından, bu yapının müstakil bir imar parseli içinde korunması zorunluluğu bulunmamaktadır.
Kadastral parsel davacı ve diğer hissedarların müşterek mülkiyetinde bulunduğundan ve her bir paydaş taşınmazın her noktasında hak sahibi olduğundan, kadastral parselin küçük bir bölümüne fabrika binası inşa eden davacıya fabrika binasının üzerinde bulunduğu yerde oluşturulan parsellerin tahsis edilmemiş olmasında ve yine kadastral parselin sınırları içinde oluşturulmuş bulunan sözü edilen binaya komşu parsellerden pay verilmesine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık görülmemiştir...”
Özet: Kadastral parsele uzak yerden tahsis yapılmasını gerektirecek teknik ya da başka bir zorunluluk olmaması halinde aynı yerden tahsis yapılması gerektiği hk.[21]
Dava, ....., ....., ..... Mevkii, 4475 sayılı parseli de kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 27.2.2001 günlü, 12 sayılı belediye encümen kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, ilköğretim alanı olarak gözüken ve kent merkezinde yer alan Hazineye ait parselden düzenleme ortaklık payı alınmadan gelişme alanında bulunan müstakil 190 ada, 1 sayılı imar parselinin tahsis edildiği, eski yerin ise çoğunluğu belediyeye ait konut parsellerine dönüştürüldüğü, kadastral parsele uzak yerden tahsis yapılmasını gerektirecek teknik ya da başka bir zorunluluk da olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işleminde imar mevzuatına ve kamu yararına uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
ONANMASINA.
Özet: Davacının kadastral parseline karşılık teknik zorunluluk nedeniyle tüm parsellerin aynı yerden verilmesinin mümkün olamayabileceği, bu halde yakınından yer verilebileceği, öte yandan imar plânı ile kapanan kadastral yollar ile yeşil alanlar gibi umumi hizmet alanlarının imar parseline dönüştürülerek belediye adına parsel oluşturulamayacağı, bu gibi yerlerin kamu alanlarından düşülmesi gerektiği hk.[22]
Dosyanın incelenmesinden mahkemece dava konusu parselasyon işlemiyle davacının kadastral parseline karşılık teknik zorunluluklar nedeniyle tüm parsellerin aynı yerden verilmediği, mümkün mertebe bulunduğu yerden ya da yakınındaki parsellerden tahsis yapıldığı anlaşıldığından bahisle işlemin hukuka uygun olduğu sonucuna ulaşılmakta ise de teknik zorunluluk kavramından neyin kastedildiği açıkça belirtilmediğinden mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Diğer taraftan, dava konusu parselasyon işlemine esas imar plânı ile kapanan yollar ve yeşil alanlar gibi umumi hizmet alanlarının imar parseline dönüştürülerek belediye adına tescil edildiği ve belediye adına parseller oluşturulduğu anlaşılmaktadır.
Parselasyon işlemleri sonucunda iskana açılan alanlarda imar plânı ile öngörülmüş olan park, otopark, yeşil saha ve umumi hizmet alanlarının sağlanması için, düzenlemeye giren kadastro parsellerinin %35’ine kadarının düzenleme ortaklık payı olarak bedelsiz alınması mümkündür. Ancak, kamu alanlarına ayrılan yerler toplamından imar plânı uyarınca kapanan yollar gibi alanların miktarı düşüldükten sonra kalan miktarın parsel maliklerinden alınması gerekir. Gerek 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi, gerekse 2981 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca belediyenin bu usulle kendi adına parseller oluşturması ve şahıs arazilerinden daha fazla düzenleme ortaklık payı alması mümkün değildir. Dava konusu parselasyon işleminde bu yönüyle de mevzuata uyarlık bulunmadığından, mahkemece işlemin iptali gerekirken davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir....”
Özet: Kamu tesis alanında kalan … ada, … parselden yapılan hisselendirme ile kadastral parselin bulunduğu yerde oluşan … ada, … parselden yapılan tahsisin yönetmeliğe uygun olduğu ancak kalan miktarın kadastral parselin bulunduğu yerden verilmesinin teknik olarak mümkün olduğu halde başka yerdeki ..ada, .. parselden tahsis edilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı hk.[23]
3. Fiili Zorunluluk[24]
İmar uygulamalarının dağıtım aşamasında, aynı yerden parsel verilmesini engelleyen üçüncü bir zorunluluk ise, fiili zorunluluktur. Fiili zorunluluk ise, taşınmazın düzenleme ortaklık payı kesintisi sonrası geriye kalan alanının, bağımsız parsel olamayacak büyüklükte olması halinde, bu alana karşılık olarak, uygulama öncesi taşınmazın bulunduğu yerin dışında, yakınında veya başka bir yerden hisse verilmesidir.
Bu halde, önce taşınmazın isabet ettiği imar adasındaki diğer yerlerde bulunan parsellere hisselendirilmesi, eğer bunun da mümkün olmaması halinde, en yakınındaki imar adasından verilmesi gerekmektedir. Taşınmaza aynı yerden parsel verilmesini engelleyen fiili zorunluluk var diye, çok uzakta bir yerdeki parsele hisselendirilmesi de uygun görülmemektedir. Danıştay’a göre fiili zorunluluk bulunması durumunda aynı yerden parsel verilemeyebilir.
Diğer bir husus da, imar plânıyla konut alanlarına tahsis edilmekle birlikte, taşınmazın bulunduğu yere yapı yapılmasını engelleyen başka sebepler de olabilir. Arazi veya arsanın askeri güvenlik bölgesinde kalması, tescilli kültür ve tabiat varlığının yapı yasağı getirilen koruma alanında bulunması, su havzası koruma bandında yer alması yahut başka bir neden ile yapı yapılmasını engelleyen bir alana rastlamış olması ihtimaldir. Böyle durumlarda olan alanlara da inşaat yapılması mümkün değildir. Öyleyse, imar plânlarında konut alanlarında kalmakla birlikte, yukarıda belirtilen ve yapı yasağı getirilen alanlarda bulunan arsa ve araziler için aynı yerden imar parseli verme durumu gerçekleşmeyebilir. Bu gibi halleri de fiili zorunluluk olarak açıklıyoruz.
Taşınmaz sahibine aynı yerden parsel verileme nedeni, imar uygulamasına dayanak alınan Yasa maddesinden kaynaklanabilir. 2981/3290 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan uygulamalarda, çok küçük olan hisselere bedele dönüştürülerek, bunlara parsel hiç verilmeyebilir. Bu maddeye ya da Ek 1 Maddesine göre yapılan uygulamalarda, dağıtım aşamasında, hisseler ferdileştirilirken (bölünürken), bu nedenle aynı yerlerden imar parseli verilmesi mümkün olmayabilir.
Hukuki zorunluluk daha çok imar plânından kaynaklandığı için bu durumun açılacak bir iptal davası ile ortadan kaldırılması mümkün olabilir. Ancak imar plânı veri iken teknik zorunluluğu kaldırmak mümkün değildir.
Özet: Davacılara ait taşınmazlar yapı yapılamayacak olan kıyı ve sahil şeridinin ilk 50 metrelik bölümünde kaldığından ve parselasyon paftasında da buradaki taşınmazlar park olarak gösterildiğinden eski yerinin daha değerli olmasının mümkün olmadığı ve bulunduğu yer dışında imar parseli verilmesinin mevzuata uygun hk.[25]
Davacıların kadastral parsellerinin yeri ve bu yerde imar parseli oluşturularak tahsis yapılamayacağı dikkate alındığında, dava konusu parselasyon işlemiyle fiziki ve teknik zorunluluklar da göz önünde bulundurularak kadastral parsellerin dışında oluşturulan imar parsellerinden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, dava konusu parselasyon işleminin iptali yolunda verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Özet: Asgari parsel büyüklüğünün 2000 m2 olması nedeniyle müstakil parsel tahsisi yapılamamasının fiili zorunluluktan kaynaklandığı, ancak eksik incelemeye dayalı karar verilemeyeceği hk.[26]
Parselasyon işlemi sırasında imar plânı ile öngörülmüş olan park, otopark, yeşil saha ve umumi hizmet alanlarının sağlanması için, düzenlemeye giren kadastro parsellerinin %35’i oranındaki kısmının düzenleme ortaklık payı olarak bedelsiz alınması mümkündür. Ancak, kamu alanlarına ayrılan yerler toplamından kapanan kadastro yolları gibi alanların miktarı düşüldükten sonra kalan miktarın parsel maliklerinden alınması gerekir. Gerek 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi, gerekse 2981 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca belediyenin bu usulle kendi adına parseller oluşturması ve şahıs arazilerinden daha fazla düzenleme ortaklık payı alınması mümkün değildir.
Bu açıklamalar doğrultusunda parselasyon işlemi sonucu belediye adına oluşturulan parsellerin nereden kaynaklandığı, belediyenin parselasyona parsel mali olarak mı, yoksa yoldan ihdas edilerek kendi adına oluşturduğu parsellerle mi girdiği hususları, gerek görülürse konusunda uzman kişilerden oluşturulacak bilirkişi heyeti aracılığıyla inceletilerek ulaşılacak sonuca göre uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
* Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Tetkik Hâkimi.
[1] Celal KARAVELİOĞLU, İmar Kanunu ve Mevzuatı, 2002, ANKARA, Sözkesen Matbaası, Cilt 1, s. 611.
[2] Danıştay Altıncı Dairesinin 14.11.2005 gün ve E:2003/8027, K:2005/5402 sayılı kararı.
[3] Cafer ERGEN, Arazi ve Arsa Düzenlemeleri, Seçkin Yayınevi, İkinci Baskı, Ankara, 2006, sayfa 292.
[4] Danıştay Altıncı Dairesinin 28.1.1999 günlü ve E: 1998/426, K: 1999/479 sayılı kararı.
[5] Danıştay Altıncı Dairesinin 21.5.1990 günlü ve E: 1989/239, K: 1990/1008 sayılı kararı (Danıştay Dergisi, Sayı: 81, s. 204.)
[6] Danıştay Altıncı Dairesinin 20.1.1997 gün ve E: 1996/1795, K:1997/341 sayılı kararı.
[7] Danıştay Altıncı Dairesinin 28.1.1999 gün ve E:1998/426, K:1999/479 sayılı kararı. Danıştay Dergisi, Sayı 94, sayfa 440-442.
[8] Danıştay Altıncı Dairesinin 18.5.1999 gün ve E:1998/2676, K:1999/2714 sayılı kararı.
[9] Danıştay Altıncı Dairesinin 23.12.1999 gün ve E:1998/5820, K:1999/6845 sayılı kararı.
[10] Danıştay Altıncı Dairesinin 21.5.1990 gün ve E:1989/239, K:1990/1008 sayılı kararı. Danıştay dergisi, Sayı 81, sayfa 204-206.
[11] Kayseri İdare Mahkemesinin 8.10.2001 gün ve E:2001/470, K:2001/1074 sayılı kararı.
[12] Danıştay Altıncı Dairesinin 22.10.2003 gün ve E:2002/2374, K:2003/5072 sayılı kararı.
[13] Cafer ERGEN, a.g.e. sayfa 300.
[14] Danıştay Altıncı Dairesinin 23.5.2003 gün ve E:2002/585, K:2003/3221 sayılı kararı.
[15] Danıştay Altıncı Dairesinin 22.10.1992 gün ve E: 1991/402, K: 1992/3869 sayılı kararı. Danıştay Dergisi, Sayı 87, sayfa 358-360.
[16] Danıştay Altıncı Dairesinin22.2.1989 gün ve E: 1988/1763, K: 1989/409 sayılı kararı. Danıştay Dergisi, Sayı 76-77, sayfa 433-435.
[17] Cafer ERGEN, a.g.e. sayfa 305.
[18] Danıştay Altıncı Dairesinin 15.2.2001 gün ve E: 2000/151, K: 2001/949 sayılı kararı.
[19] Danıştay Altıncı Dairesinin 5.3.1993 gün ve E: 1992/1325, K: 1993/832 sayılı kararı. DD. Sayı 88, s. 275-277.
[20] Danıştay Altıncı Dairesinin 22.9.1999 gün ve E: 1998/4543, K: 1999/ 4156 s.k. Danıştay Dergisi, Sayı: 103, s. 572-574.
[21] Danıştay Altıncı Dairesinin 28.5.2003 gün ve E: 2002/957, K: 2003/3352 sayılı kararı.
[22] Danıştay Altıncı Dairesinin 20.11.2002 gün ve E: 2001/4152, K: 2002/5384 sayılı kararı.
[23] Danıştay Altıncı Dairesinin 12.4.2004 gün ve E: 2002/6494, K: 2004/2067 sayılı kararı.
[24] Cafer ERGEN, a.g.e. sayfa 313.
[25] Danıştay Altıncı Dairesinin 3.11.2003 gün ve E: 2002/2922, K: 2003/5324 sayılı kararı, DAN-KAR-DER; SAYI:4.
[26] Danıştay Altıncı Dairesinin 12.10.1999 gün ve E: 1998/5024, K: 1999/4696 sayılı kararı.
İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU ŞERHİ Cafer Ergen
İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU ŞERHİ
İdari yargıda beklenen kitap yakında çıkıyor. İdari yargı uzmanı imar hukukçusu Hâkim Cafer ERGEN tarafından en son içtihatlar incelenerek hazırlanan İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU ŞERHİ isimli bu seçkin kitap Seçkin Yayınevi A.Ş. tarafından yayına hazırlanmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nu maddeler halinde içtihatlarla açıklayan bu kitabın başka bir örneği bulunmamaktadır. Yaklaşık 3000 adet Danıştay içtihadı bulunan bu kitap; idari yargı hâkimleri, avukatlar ve tüm idareci ve araştırmacılara faydalı bilgiler verecektir.
İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU ŞERHİ
İsimli Kitabın Önsözünden alıntı:
ÖNSÖZ
Anayasa’da Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik bir hukuk devleti olduğu vurgulanırken, Devlet içinde tüm kamusal yaşam ve yönetimin yargı denetimine bağlı olması amaçlanmıştır. Çünkü yargı denetimi hukuk devletinin olmazsa olmaz koşuludur. Anayasa’nın 125. maddesinin birinci fıkrasındaki “idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır” kuralıyla amaçlanan etkili bir yargısal denetimdir. Bu kural, yönetimin kamu hukuku ya da özel hukuk alanına giren tüm eylem ve işlemlerini kapsamaktadır.
Anayasa’nın yürütme bölümünde yer alan 125. maddesiyle idarenin her türlü eylem ve işlemlerini yargı denetimine bağlı tutulduktan sonra, maddenin diğer fıkraları da idari yargı sisteminde geçerli olan ilkeleri belirlemektedir.
İdari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden itibaren başlaması, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verme yasağı, yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için gerekli olan koşullar, yürütmenin durdurulması kararına getirilebilecek sınırlamalar ve idarenin verdiği zararı ödeme yükümlülüğü, ağırlıklı olarak adlî yargı sistemi için değil, idarî yargı sistemi için geçerli olan temel ilkelerdir.
Anayasa’nın “Danıştay” başlığını taşıyan 155 inci maddesinde; “Danıştay, İdari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir İdari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.” demektedir.
Görülüyor ki, bu madde Danıştay’ın yaklaşık bir asırdan beri sürdürmekte olduğu “ilk ve son derece mahkeme” özelliğini dikkate alarak bu özelliği muhafaza etmek zorunluluğunu duymuştur.
Danıştay bu özelliği ile Türk idare hukuku ve İdari yargılama usulü hukukunun tüm ilkelerini, idare hukuku anlayışını içtihatları ile aldığı diğer kararlarla, gelişen toplum koşullarına ve demokrasi ilkelerine uygun biçimde oluşturmuş ve geliştirmiştir.
Biz de bu çalışmamızda 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun Danıştay içtihatlarına göre şerhini hazırlamaya çalıştık. 2577 sayılı Yasanın herhangi bir maddesinin incelenmesi halinde o madde ile ilgili olarak çıkabilecek usul uyuşmazlıklarına yön verecek ya da bir bakış açısı kazandıracak kadar içtihadın yer aldığı görülecektir.
Bu çalışma için incelenen onca karardan yaklaşık 3000 adetini bu kitaba almayı uygun gördük. Bazı içtihatların birden fazla maddeye ilişkin olması nedeniyle bu durumda olan içtihatlara en fazla ilgili olduğu maddelerde yer verdik.
Bu kitabın, idari yargı ile ilgilenen hâkim, avukat, müsteşar, genel müdür, vali, kaymakam ve diğer kamu yöneticileri, araştırmacılar, üniversite öğretim üyeleri ile idari yargıda davacı olan herkes için yararlı olacağını düşünmekteyim……
İdari yargıda beklenen kitap yakında çıkıyor. İdari yargı uzmanı imar hukukçusu Hâkim Cafer ERGEN tarafından en son içtihatlar incelenerek hazırlanan İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU ŞERHİ isimli bu seçkin kitap Seçkin Yayınevi A.Ş. tarafından yayına hazırlanmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nu maddeler halinde içtihatlarla açıklayan bu kitabın başka bir örneği bulunmamaktadır. Yaklaşık 3000 adet Danıştay içtihadı bulunan bu kitap; idari yargı hâkimleri, avukatlar ve tüm idareci ve araştırmacılara faydalı bilgiler verecektir.
İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU ŞERHİ
İsimli Kitabın Önsözünden alıntı:
ÖNSÖZ
Anayasa’da Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik bir hukuk devleti olduğu vurgulanırken, Devlet içinde tüm kamusal yaşam ve yönetimin yargı denetimine bağlı olması amaçlanmıştır. Çünkü yargı denetimi hukuk devletinin olmazsa olmaz koşuludur. Anayasa’nın 125. maddesinin birinci fıkrasındaki “idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır” kuralıyla amaçlanan etkili bir yargısal denetimdir. Bu kural, yönetimin kamu hukuku ya da özel hukuk alanına giren tüm eylem ve işlemlerini kapsamaktadır.
Anayasa’nın yürütme bölümünde yer alan 125. maddesiyle idarenin her türlü eylem ve işlemlerini yargı denetimine bağlı tutulduktan sonra, maddenin diğer fıkraları da idari yargı sisteminde geçerli olan ilkeleri belirlemektedir.
İdari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden itibaren başlaması, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verme yasağı, yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için gerekli olan koşullar, yürütmenin durdurulması kararına getirilebilecek sınırlamalar ve idarenin verdiği zararı ödeme yükümlülüğü, ağırlıklı olarak adlî yargı sistemi için değil, idarî yargı sistemi için geçerli olan temel ilkelerdir.
Anayasa’nın “Danıştay” başlığını taşıyan 155 inci maddesinde; “Danıştay, İdari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir İdari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.” demektedir.
Görülüyor ki, bu madde Danıştay’ın yaklaşık bir asırdan beri sürdürmekte olduğu “ilk ve son derece mahkeme” özelliğini dikkate alarak bu özelliği muhafaza etmek zorunluluğunu duymuştur.
Danıştay bu özelliği ile Türk idare hukuku ve İdari yargılama usulü hukukunun tüm ilkelerini, idare hukuku anlayışını içtihatları ile aldığı diğer kararlarla, gelişen toplum koşullarına ve demokrasi ilkelerine uygun biçimde oluşturmuş ve geliştirmiştir.
Biz de bu çalışmamızda 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun Danıştay içtihatlarına göre şerhini hazırlamaya çalıştık. 2577 sayılı Yasanın herhangi bir maddesinin incelenmesi halinde o madde ile ilgili olarak çıkabilecek usul uyuşmazlıklarına yön verecek ya da bir bakış açısı kazandıracak kadar içtihadın yer aldığı görülecektir.
Bu çalışma için incelenen onca karardan yaklaşık 3000 adetini bu kitaba almayı uygun gördük. Bazı içtihatların birden fazla maddeye ilişkin olması nedeniyle bu durumda olan içtihatlara en fazla ilgili olduğu maddelerde yer verdik.
Bu kitabın, idari yargı ile ilgilenen hâkim, avukat, müsteşar, genel müdür, vali, kaymakam ve diğer kamu yöneticileri, araştırmacılar, üniversite öğretim üyeleri ile idari yargıda davacı olan herkes için yararlı olacağını düşünmekteyim……
Cafer ERGEN özgeçmiş
ÖZGEÇMİŞİM
1966 yılında Samsun ili, Terme İlçesinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Terme İlçesinde tamamladı. Yüksek Öğrenimine Uludağ Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümünde başlayıp son iki yılını İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde tamamladı.
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Bölümünde başladığı "Yüksek Lisans" öğrenimi tez aşamasında kaldı. 1990 yılında İdarî Yargı Hâkim Adaylığına başladı. 1992 yılında Danıştay Tetkik Hâkimliği görevine atandı. Bu sırada askerlik görevini kısa dönem olarak ifa etti. Daha sonra sırasıyla Trabzon İdare Mahkemesi, Samsun İdare Mahkemesi, Kayseri İdare Mahkemesi ve Afyonkarahisar İdare Mahkemelerinde görev yaptı.
Evli ve üç çocuk babası olup, halen Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığında Tetkik Hâkimi olarak görev yapmaktadır.
Yayımlanmış Eserlerim:
A- Kitaplar
1. Arazi ve Arsa Düzenlemeleri (Birini Baskı-2004)
2. Kaçak Yapı (Birinci Baskı-2005)
3. Arazi ve Arsa Düzenlemeleri (İkinci Baskı-2006)
4. Kaçak Yapı (İkinci Baskı-2006)
5. İmar Planları (2006 Baskı)
6. İdari Yargıda Dava Açma Süreleri (2007 Baskı)
7. İmar Mevzuatı (2007 Baskı)
8. İdari Yargılama Usulü Kanunu Şerhi (Basım Aşamasında)
B- Yayımlanmış Makaleler
1. 3194 sayılı İmar Kanunu 18. Madde Uygulamalarının Yasal Dayanakları Yönünden İncelenmesi (Hakemli Statüde Yayınlanmıştır.) (E-Mevzuat Dergisi.)
2. Kentsel Dönüşüm Mü Kentsel Bölüşüm Mü…? (E-Yaklaşım Dergisi.)
3. İmar Planlarını Yapmağa Yetkili Olan İdareler (Mahalli İdareler Dergisi.)
4. İmar Planlarında Kısıtlı Taşınmazların Vergi Sorunu (Mahalli idareler Dergisi.)
5. 3194 sayılı İmar Kanunun 18. Maddesine Göre yapılan Arazi ve Arsa Düzenlemelerinde Yaşanan Sorunlar (Mahalli İdareler Dergisi.)
6. Memur Disiplin Affı Kanunu ve Uygulaması (Terazi Dergisi)
7. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 184. maddesinde Yer Alan İmar Kirliliği Suçu Açısından Belediye Görevlilerinin Durumu (Mahalli İdareler Dergisi.)
8. Harcırah Kanununda Eskiye Dönüldü (Türkiye Barolar Birliği Dergisi)
9. İmar Planlarında Kısıtlılık Hali (Mahalli İdareler Dergisi.)
1966 yılında Samsun ili, Terme İlçesinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Terme İlçesinde tamamladı. Yüksek Öğrenimine Uludağ Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümünde başlayıp son iki yılını İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde tamamladı.
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Bölümünde başladığı "Yüksek Lisans" öğrenimi tez aşamasında kaldı. 1990 yılında İdarî Yargı Hâkim Adaylığına başladı. 1992 yılında Danıştay Tetkik Hâkimliği görevine atandı. Bu sırada askerlik görevini kısa dönem olarak ifa etti. Daha sonra sırasıyla Trabzon İdare Mahkemesi, Samsun İdare Mahkemesi, Kayseri İdare Mahkemesi ve Afyonkarahisar İdare Mahkemelerinde görev yaptı.
Evli ve üç çocuk babası olup, halen Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığında Tetkik Hâkimi olarak görev yapmaktadır.
Yayımlanmış Eserlerim:
A- Kitaplar
1. Arazi ve Arsa Düzenlemeleri (Birini Baskı-2004)
2. Kaçak Yapı (Birinci Baskı-2005)
3. Arazi ve Arsa Düzenlemeleri (İkinci Baskı-2006)
4. Kaçak Yapı (İkinci Baskı-2006)
5. İmar Planları (2006 Baskı)
6. İdari Yargıda Dava Açma Süreleri (2007 Baskı)
7. İmar Mevzuatı (2007 Baskı)
8. İdari Yargılama Usulü Kanunu Şerhi (Basım Aşamasında)
B- Yayımlanmış Makaleler
1. 3194 sayılı İmar Kanunu 18. Madde Uygulamalarının Yasal Dayanakları Yönünden İncelenmesi (Hakemli Statüde Yayınlanmıştır.) (E-Mevzuat Dergisi.)
2. Kentsel Dönüşüm Mü Kentsel Bölüşüm Mü…? (E-Yaklaşım Dergisi.)
3. İmar Planlarını Yapmağa Yetkili Olan İdareler (Mahalli İdareler Dergisi.)
4. İmar Planlarında Kısıtlı Taşınmazların Vergi Sorunu (Mahalli idareler Dergisi.)
5. 3194 sayılı İmar Kanunun 18. Maddesine Göre yapılan Arazi ve Arsa Düzenlemelerinde Yaşanan Sorunlar (Mahalli İdareler Dergisi.)
6. Memur Disiplin Affı Kanunu ve Uygulaması (Terazi Dergisi)
7. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 184. maddesinde Yer Alan İmar Kirliliği Suçu Açısından Belediye Görevlilerinin Durumu (Mahalli İdareler Dergisi.)
8. Harcırah Kanununda Eskiye Dönüldü (Türkiye Barolar Birliği Dergisi)
9. İmar Planlarında Kısıtlılık Hali (Mahalli İdareler Dergisi.)
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)